Trong khi đó, việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) chuyển sang thắt chặt tiền tệ đang đe dọa hút vốn ra khỏi Châu Á. Nhiều đồng tiền trong khu vực đang giảm giá so với đồng USD, tàm tăng chi phí của các khoản nợ bằng USD.
25 năm sau khủng hoảng
Theo tờ Nikkei, hầu hết các quốc gia ở Châu Á đã trở nên bền bỉ hơn trước các cuộc khủng hoảng tài chính trong 25 năm qua, một phần nhờ vào quá trình công nghiệp hóa. Các nước giàu hơn và có hệ thống tài chính mạnh hơn. Nhiều công ty toàn cầu đang đầu tư vào khu vực, cả để khai thác thị trường lao động chi phí thấp hơn và dân số trung lưu ngày càng tăng. Nền kinh tế Trung Quốc đã vượt lên dẫn trước và số hóa đã tiếp thêm động lực cho khu vực.
Các quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề bởi cuộc khủng hoảng tài chính Châu Á 1997 không còn cố định tiền tệ của họ với đồng bạc xanh, và nhiều nền kinh tế có thặng dư tài khoản vãng lai, nhiều nước có dự trữ ngoại hối lành mạnh, không giống như Thái Lan vào năm 1997 bị cạn kiệt tiền mặt để cứu đồng baht. Các khuôn khổ khu vực nhằm cung cấp hỗ trợ lẫn nhau cung cấp một bước đệm nữa. ASEAN, Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc đã phát động Sáng kiến Chiang Mai vào năm 2000, một thỏa thuận hoán đổi tiền tệ cho phép các bên ký kết vay USD của nhau.
Koji Sako, phó giáo sư tại Đại học Quốc tế Josai của Nhật Bản, chỉ ra rằng mặc dù sự phụ thuộc tổng thể của khu vực vào đồng USD không giảm trong 25 năm qua, nhưng khả năng phục hồi đã được cải thiện rất nhiều.
Dấu hiệu rủi ro
Nhưng tình trạng hỗn loạn toàn cầu ngày nay đang thử thách sự ổn định khó giành được của Châu Á hơn bao giờ hết. Các dấu hiệu của rủi ro ngày càng tăng đang xuất hiện.
Theo cơ sở dữ liệu của IMF, gánh nặng nợ chính phủ đã tăng lên ở nhiều nước Châu Á trong đại dịch COVID-19. Ví dụ ở Philippines, tỉ lệ nợ công trên tổng sản phẩm quốc nội đã tăng từ 37% vào năm 2019 lên 57,5% vào năm 2021.
Các nền kinh tế nhỏ hơn dựa vào du lịch có xu hướng có tỉ lệ nợ công cao hơn. Nợ công của Maldives tăng từ 78,8% GDP vào năm 2019 lên khoảng 123,4% vào năm 2021, trong khi của Sri Lanka tăng từ 86,8% lên 107,2% so với cùng kỳ.
Sri Lanka, quốc gia đã thâm hụt tài khoản vãng lai trong nhiều năm, hiện đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng kinh tế và chính trị do lạm phát tăng cao. IMF tháng trước đã cử một nhóm tới quốc đảo Nam Á này để thảo luận về một gói giải cứu.
Ngoài nợ do COVID-19 gây ra, nhiều quốc gia đang cố gắng giảm thiểu tác động của lạm phát cho người dân. Nhưng các gói kích thích lại là một yếu tố gây áp lực hơn nữa đối với nguồn tài chính vốn đã eo hẹp của các chính phủ.
"Giải quyết nợ công và nợ tư nhân tăng cao sau đại dịch COVID-19 là một trong những vấn đề quan trọng của khu vực" - AMRO chỉ ra trong báo cáo "Vươn lên từ đống tro tàn của cuộc khủng hoảng tài chính Châu Á" mới đây. Báo cáo cảnh báo, quản lý kinh tế vĩ mô sẽ rất khó khăn, đặc biệt là nếu áp lực lạm phát xuất hiện trong bối cảnh khu vực công và tư nhân nợ cao và hệ thống tài chính suy yếu.
Trong khi đó, Fed vào tháng 6 đã nâng lãi suất chuẩn lên 3/4 điểm phần trăm, tương đương 75 điểm cơ bản, mức tăng mạnh nhất trong 27 năm. Động thái đó đã khiến dòng vốn chảy ra khỏi các nền kinh tế Châu Á và gánh nặng nợ bằng đồng USD sẽ tăng lên ở một số nơi.
Một số ngân hàng trung ương ở Châu Á cũng đã chuyển sang chế độ thắt chặt. Tuy nhiên, việc thắt chặt nhanh chóng có nguy cơ bóp nghẹt một số công ty phát triển nhanh nhất trong khu vực, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ.
Theo phó giáo sư Sako, việc thay đổi môi trường kinh doanh cũng có thể là một thách thức. Sự cạnh tranh ngày càng tăng giữa Mỹ và Trung Quốc có thể làm gián đoạn các liên kết kinh tế trong khu vực Đông Nam Á và ảnh hưởng đến thương mại trong toàn khu vực.
Trong khi các nền kinh tế Châu Á dự kiến sẽ tiếp tục phát triển, khu vực này nên tiếp tục nỗ lực tăng cường khả năng phục hồi tài khóa của mình - Hoe Ee Khor, chuyên gia kinh tế trưởng của AMRO cho hay. Phải tiếp tục xây dựng khả năng phục hồi. Các cú sốc luôn luôn khác nhau, nhưng nếu mạnh mẽ, ít nhất có thể chịu được cú sốc.
