Trung Quốc và EU tiến hành cuộc gặp cấp cao lần thứ 19, đúng vào lúc EU loay hoay tìm kiếm giải pháp giúp đối phó với tình huống mới nảy sinh gây khó khăn mới cho EU, là chính sách mới của chính quyền mới ở Mỹ.
Vừa mới rồi, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã quyết định rút lại sự tham gia của Mỹ ở Hiệp ước Paris của Liên Hợp Quốc về bảo vệ khí hậu trái đất. Trước đó, trong nhiều phát biểu và quyết sách, đặc biệt ở hội nghị cấp cao mới đây của NATO và nhóm G7 mà Tổng thống Mỹ lần đầu tiên tham gia, ông Donald Trump đã đặt các đồng minh quân sự trong NATO và đối tác trong EU của Mỹ trước sự lựa chọn giữa đáp ứng yêu cầu của Mỹ, và không còn có Mỹ nữa trong cuộc chơi của họ.
EU đề cao việc bảo vệ khí hậu trái đất trong khuôn khổ Hiệp ước Paris nói trên thì ông Donald Trump quyết đưa nước Mỹ ra khỏi hiệp ước. EU thúc đẩy tự do hoá mậu dịch và toàn cầu hoá thì ông Trump chủ trương thực thi chủ nghĩa bảo hộ. EU muốn tăng cường hợp tác đa phương thì ông Donald Trump coi trọng thoả thuận song phương. EU đột nhiên thấy mình trong tình cảnh bị bất ngờ và hoàn toàn không có chuẩn bị để đối phó với sự thay đổi chính sách của Mỹ.
Xưa nay, EU và NATO coi mối quan hệ giữa đôi bờ Đại Tây Dương, có nghĩa là giữa Châu Âu và Mỹ, cả về chính trị an ninh lẫn về kinh tế và thương mại là trụ cột, là hạt nhân và là sự đảm bảo cho tương lai. Bây giờ, sự thay đổi từ phía Mỹ khiến EU không chỉ hụt hẫng mà còn lo ngại. Với ngậm ngùi theo kiểu “bao giờ có lại được ngày xưa” và cay đắng, bởi không còn có thể tin cậy hoàn toàn lẫn nhau được nữa giữa các đồng minh quân sự truyền thống và đối tác chiến lược, EU phải tìm cách tự giải quyết lấy những vấn đề của mình, đồng thời phát hiện ra những giá trị mới của các đối tác cũ, đặc biệt là Ấn Độ và Trung Quốc. Ông Narendra Modi và ông Lý Khắc Cường công du Châu Âu thật không còn có thể đúng lúc hơn được nữa đối với EU.
Ông Donald Trump không biết vô tình hay chủ ý đã giúp các đối tác khác, đặc biệt Trung Quốc, Ấn Độ và cả Nga nữa, tăng được vị thế và cái giá của họ trong chính sách của EU. Một khi được EU trả đúng giá, họ sẽ giúp EU vượt khó. Nhưng chắc chắn sẽ không có chuyện họ đổi Mỹ để lấy về hợp tác với EU. Điểm yếu nhất đối với EU trong cuộc xoay xở này chính ở chỗ đó. Nhưng được thêm ít hợp tác từ các đối tác cũ này vẫn rất thiết thực và quan trọng đối với EU.
