Tổng thống Andrzej Duda xác nhận phủ quyết dự luật bao gồm 3 tỉ zlotys (762 triệu USD) cho truyền thông đại chúng, AP thông tin. Tổng thống Duda cho rằng, khoản ngân sách được đề xuất của chính phủ không phù hợp với hiến pháp và các quy định pháp luật.
Việc Tổng thống Ba Lan phủ quyết dự luật diễn ra sau khi Chính phủ của Thủ tướng Donald Tusk sa thải các giám đốc đài truyền hình, đài phát thanh và hãng thông tấn do chính phủ điều hành. Ngoài việc thay người đứng đầu các cơ quan truyền thông nhà nước, TVP Info - một mạng tin tức 24 giờ - đã ngừng phát sóng từ 20.12 và hiện vẫn chưa phát sóng trở lại. TVP là kênh tin tức mà từ lâu được ông Donald Tusk nhận định là cơ quan ngôn luận của Đảng Luật pháp và Công lý (PiS).
Chính phủ của Thủ tướng Donald Tusk cho rằng, động thái này cần để tái lập truyền thông độc lập ở Ba Lan. Các phương tiện truyền thông đại chúng ở Ba Lan hoạt động dựa trên ngân sách Nhà nước. Trong quá trình tranh cử, ông Donald Tusk cam kết khôi phục các chuẩn mực dân chủ, trong đó có thông qua cải cách truyền thông đại chúng.
Tại Ba Lan, tổng thống có quyền phủ quyết luật và có thể đề xuất luật riêng của mình. Nhiệm kỳ của Tổng thống Andrzej Duda còn một năm rưỡi nữa và quyền phủ quyết của ông là dấu hiệu ban đầu cho thấy chính phủ của Thủ tướng Donald Tusk có thể gặp trở ngại trong việc triển khai chương trình nghị sự của mình, cũng theo AP.
Liên minh của Thủ tướng Donald Tusk nắm giữ đa số 248 ghế trong 460 ghế ở Sejm (Hạ viện Ba Lan), hay quốc hội Ba Lan, nhưng chưa đạt mức đa số 3/5 cần thiết để bác bỏ quyền phủ quyết của Tổng thống.
Theo Financial Times, quyền phủ quyết của Tổng thống Duda đánh dấu thử thách chính trị lớn đầu tiên của Thủ tướng Donald Tusk kể từ khi lãnh đạo liên minh 3 bên giành thắng lợi trước Đảng Luật pháp và Công lý (PiS) trong cuộc bầu cử Quốc hội vào tháng 10.2023 sau 8 năm PiS nắm quyền.
Với việc phủ quyết kế hoạch ngân sách của Chính phủ Thủ tướng Tusk, Tổng thống Duda đang tạo ra “một tình huống chưa từng có tiền lệ khi tổng thống nỗ lực gây ảnh hưởng đến tài chính công thuộc trách nhiệm của chính phủ”, Sławomir Dudek, nhà sáng lập Viện Tài chính Công, một tổ chức tư vấn của Ba Lan, nhận định.
Ông Dudek chỉ ra, trọng tâm của cuộc tranh luận này không phải về phương tiện truyền thông mà liên quan tới "đảo ngược thủ tục lập ngân sách để chính phủ mới không thể hoàn tất ngân sách này cho tới cuối tháng 1". Ông Tusk có thời hạn tới cuối tháng 1.2024 cho bản ngân sách cuối cùng được quốc hội phê chuẩn.
Với tư cách là tổng thống, ông Duda có quyền phủ quyết đáng kể trên phương diện luật pháp. Ông không thể phủ quyết hoàn toàn ngân sách cuối cùng nhưng có thể chặn các dự luật liên quan đến chi tiêu, giống như dự luật do Thủ tướng Tusk trình bày tuần này về phân bổ lại ngân sách cho truyền thông.
Dự thảo ngân sách của Thủ tướng Tusk cũng bao gồm việc tăng lương 30% cho giáo viên - một trong những cam kết trong chiến dịch tranh cử của ông. Kế hoạch ngân sách của Thủ tướng Tusk dự kiến, tăng lương 20% cho những người lao động khác trong khu vực công và tăng các phúc lợi khác.
Về phần mình, ngày 23.12, Tổng thống Duda cho biết, sẽ chuẩn bị dự luật thay thế và gửi tới Quốc hội sau Giáng sinh. Ông nhấn mạnh, dự luật cũng sẽ bao gồm các biện pháp “liên quan đến việc tăng lương cho giáo viên và các khoản chi tiêu khác”.
