Tối 16.8 theo giờ Washington (rạng sáng 17.8 theo giờ Việt Nam), Tổng thống Mỹ Joe Biden có bài phát biểu được truyền hình trực tiếp từ Nhà Trắng sau khi Taliban nắm quyền kiểm soát thủ đô Kabul.
Ông Joe Biden bảo vệ quyết định rút quân Mỹ khỏi Afghanistan, khẳng định ủng hộ chính sách này. "Tôi kiên định ủng hộ quyết định của mình. Sau 20 năm, tôi buộc phải chấp nhận thực tế rằng, không có thời điểm nào là thích hợp cho việc rút các lực lượng Mỹ" - Reuters dẫn phát biểu của Tổng thống Joe Biden.
Ông Joe Biden cũng đồng thời nói rằng, việc Taliban tiếp quản Afghanistan nhanh chóng như vậy là do các nhà lãnh đạo chính trị Afghanistan đã rời khỏi đất nước, trong khi quân đội Afghanistan do Mỹ huấn luyện lại không sẵn sàng chiến đấu.
Tổng thống Joe Biden cảnh báo, Taliban không được đe doạ tới việc sơ tán an toàn hàng nghìn nhân viên ngoại giao và dân thường Mỹ cũng như công dân Afghanistan từng làm việc với Mỹ.
Ông Joe Biden bác bỏ những chỉ trích về chính sách Afghanistan của mình từ các nhà lập pháp Đảng Cộng hòa, Dân chủ và một số cựu tướng lĩnh.
Tổng thống Mỹ cho biết, ông nhận thấy một số cảnh hỗn loạn "quặn thắt ruột gan" ở Kabul, nhưng ông không bắt đầu di tản sớm hơn vì Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani không muốn một cuộc sơ tán ồ ạt.
Ông Joe Biden thừa nhận rằng, tốc độ chiếm lại đất nước của Taliban là bất ngờ. Sự việc này khiến các quan chức Mỹ choáng váng, bởi họ dự đoán rằng, quân đội Afghanistan sẽ đẩy lùi các chiến binh hoặc cầm chân trong nhiều tháng.
"Sự thật là điều này diễn ra nhanh hơn chúng tôi dự đoán. Vậy điều gì đã xảy ra? Các nhà lãnh đạo chính trị Afghanistan đã bỏ cuộc và bỏ chạy khỏi đất nước. Quân đội Afghanistan đã bỏ cuộc, đôi khi không cố gắng chiến đấu" - ông Joe Biden nói.
Tổng thống Joe Biden nói rằng, cựu Tổng thống Afghanistan Ghani và ông Abdullah Abdullah - người đứng đầu Hội đồng cấp cao về hòa giải dân tộc của nước này - đã "thẳng thừng từ chối" lời khuyên của ông để tìm kiếm một dàn xếp chính trị với Taliban.
"Các bạn sẽ gửi cho tôi bao nhiêu thế hệ con cháu của nước Mỹ để chiến đấu với người Afghanistan - cuộc nội chiến của Afghanistan, khi quân đội Afghanistan sẽ không còn nữa? Còn bao nhiêu mạng sống nữa - mạng sống của người Mỹ - có đáng không?" - ông Biden nói.
Liệu ông Biden có đối mặt rủi ro chính trị lâu dài với Afghanistan hay không vẫn chưa rõ ràng. Chính sách đối ngoại thường không đóng vai trò quan trọng trong các cuộc bầu cử Mỹ. Nhiều người Mỹ đã bày tỏ ủng hộ quyết định của ông Joe Biden và Donald Trump rút quân khỏi Afghanistan - cuộc chiến dài nhất của Mỹ.
Mỹ và các đồng minh tham chiến ở Afghanistan sau vụ khủng bố ngày 11.9.2001 và lật đổ Taliban.
Tổng thống Joe Biden cũng cho biết, quyết định của ông là kết quả của cam kết mà ông đã hứa với quân đội Mỹ rằng, ông sẽ không yêu cầu họ tiếp tục liều mạng cho một cuộc chiến lẽ ra đã kết thúc từ lâu.
