Tại Hội nghị hẹp Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN (AMM Retreat 2018) ngày 5-6.2 tại Singapore, các Bộ trưởng nhất trí cao với chủ đề ASEAN 2018 là xây dựng “ASEAN Tự cường và Sáng tạo". Theo đó, các Bộ trưởng kiến nghị lãnh đạo Cấp cao thông qua Tuyên bố Tầm nhìn các Lãnh đạo ASEAN về một ASEAN Tự cường và Sáng tạo và Tuyên bố các Lãnh đạo về Hợp tác An ninh mạng.
Các Bộ trưởng nhất trí tăng cường quan hệ với các đối tác của ASEAN là hết sức cần thiết. Trong trường hợp 1-2 nước ASEAN bị ảnh hưởng, 10 nước cần thể hiện tình đoàn kết.
Sau khi trao đổi sâu, các nước tái khẳng định lập trường của ASEAN về tình hình quốc tế và khu vực, trong đó có tình hình bán đảo Triều Tiên và Biển Đông. Trong đó, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì các quan điểm chung, coi đây là biểu hiện rõ nét của tự cường khu vực, đoàn kết ASEAN.
Các Bộ trưởng nhất trí với các đề xuất về triển khai đàm phán thực chất ASEAN-Trung Quốc về Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC), chỉ đạo các quan chức cấp cao tổ chức thành công vòng đàm phán đầu tiên tại Việt Nam trong tháng 3.2018.
Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh dẫn đầu đoàn Việt Nam dự Hội nghị nhấn mạnh, tự cường khu vực phải được phát huy trên mọi khía cạnh, từ đó kiến tạo động lực mới cho ASEAN chuyển sang giai đoạn phát triển mới.
Phó Thủ tướng cho rằng, ASEAN cần đề cao các giá trị và nguyên tắc cơ bản, củng cố đoàn kết và thống nhất Hiệp hội, khẳng định tiếng nói thống nhất của ASEAN trong các vấn đề quan tâm và lợi ích chung.
Về quan hệ đối ngoại, Phó Thủ tướng cho rằng, ASEAN cần xây dựng cách tiếp cận chung cân bằng, hiệu quả; tăng cường hơn nữa hiệu quả hoạt động của các cơ chế/diễn đàn do ASEAN thành lập và dẫn dắt.
Đồng chí Phạm Bình Minh đề nghị các nước kiên định với các quan điểm của ASEAN về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm, trong đó có các nội dung về Biển Đông. Các nước cần nhận thức đầy đủ về hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải và hàng không trên Biển Đông, giữ vững các cam kết giải quyết các tranh chấp thông qua các biện pháp hòa bình, tôn trọng luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982.
Trong quá trình xây dựng COC, các nước đồng thời cần thực hiện đầy đủ Tuyên bố về Ứng xử giữa các Bên ở Biển Đông (DOC) và đẩy mạnh các biện pháp xây dựng lòng tin. Riêng về COC, Phó Thủ tướng bày tỏ ASEAN và Trung Quốc cần trao đổi thực chất về nội dung văn kiện, từ đó đạt được Bộ Quy tắc Ứng xử COC hiệu quả, có tính ràng buộc, góp phần quan trọng cho thúc đẩy hoà bình và ổn định khu vực.
