"Chìm" dần một làng nghề
Có hơn 50 năm làm nghề dệt chiếu, bà Trần Thị Dâng (70 tuổi, ấp Khu phố Lương Minh Chánh, xã Long Định, huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang) cho biết, dệt chiếu là nghề truyền thống của gia đình bà từ Ninh Bình khi di cư vào Nam. Trước đây, cả làng dệt chiếu bằng tay, hai lao động cho ra khoảng 4 đến 5 chiếc chiếu/ngày. Nay có máy dệt, đã giảm bớt nhân công lại cho năng suất cao, chiếu đều đẹp, vì vậy đến nay, trong làng hầu như không còn ai làm thủ công nữa.
“Thời điểm đỉnh cao, chiếu của gia đình tôi còn xuất khẩu sang Hàn Quốc, Triều Tiên… Nhưng sau này, do sản xuất nhỏ lẻ nên công nợ khó đòi, người dân lại không có vốn, vì vậy giảm bớt dần và hiện đã không còn xuất khẩu nữa” - bà Dâng nói.
Nhắc đến nghề dệt chiếu, không thể không nhắc đến nghề in bông chiếu. Ông Vũ Văn Tiến (ngụ ở ấp khu phố Lương Minh Chánh, xã Long Định) cho biết, cách đây hơn 10 năm, làng này có khoảng gần 20 người in chiếu bông nhưng giờ chỉ còn vài người làm. Hiện mỗi ngày gia đình tôi in khoảng 100 chiếc, chẳng thấm gì so với trước đây. Công việc này chỉ đủ chi dùng hàng ngày chứ không có dư nhiều. Hiện nay, người dân đã đổi sang chiếu màu, chiếu hai da (nhuộm lát xong dệt thành chiếu) nên lượng chiếu in bông giảm đáng kể.
Năm 2003, vào thời điểm công nhận làng nghề truyền thống dệt chiếu, xã Long Định có 3.590 hộ với hơn 14.730 nhân khẩu. Lúc đó, làng nghề truyền thống với khoảng 390 hộ, tương đương với 1.190 lao động chuyên dệt chiếu. Tuy nhiên đến nay, số hộ dân tăng lên hơn 4.000 hộ nhưng lao động tham gia làng nghề chỉ còn khoảng 34 hộ, với khoảng 68 lao động, tập trung tại ấp Khu phố Lương Minh Chánh và ấp Kinh 2A.
Còn lắm khó khăn
Lý giải về việc người dân bỏ nghề dệt chiếu, bà Dâng cho hay, chiếu không còn xuất khẩu nên người dân dệt chiếu cũng không bán được bao nhiêu. Mặt khác, giá lát tăng liên tục, trước đây chưa đến 1.000 đồng/kg lát, nay đã lên đến hơn 20.000 đồng/kg trong khi giá thành chiếu không tăng bao nhiêu, chỉ hơn 100.000 đồng/đôi chiếu tùy theo kích cỡ.
"Nghề này chỉ đủ ăn nên người dân chuyển sang nghề khác có thu nhập cao hơn. Một lý do nữa là vì người trẻ đi học xa hoặc làm công nhân chứ không mặn mà gì với nghề này. Hiện nay, gia đình tôi rảnh thì làm để đó bán lai rai mỗi tháng cũng được khoảng 150 chiếc chứ không có nhiều đơn đặt hàng như trước nữa" - bà Dâng cho hay.
Cũng theo bà Dâng, chiếu lát truyền thống nổi tiếng dày, bền, nằm vừa êm lại thoáng mát, giá phù hợp với túi tiền của người tiêu dùng, nên vẫn được nhiều khách hàng ưa chuộng. Tuy nhiên trước sự cạnh tranh của các loại chiếu tre, chiếu trúc, chiếu nhựa, chiếu lát mất dần thị trường.
Ông Trần Văn Thuê - Phó Chủ tịch UBND xã Long Định (huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang) - cho biết, mặc dù tỉnh Tiền Giang đã đầu tư, hỗ trợ cho làng nghề nhiều máy, khung dệt, tiền, dạy nghề…, tuy nhiên, làng nghề vẫn còn nhiều khó khăn, vì nguyên liệu phải thu mua ở các tỉnh xa, đôi lúc còn bị cạnh tranh thu mua, chi phí vận chuyển cao, từ đó thu nhập của người dân trong làng nghề thấp. Bên cạnh đó, chưa có tổ chức quản lý làng nghề do các hộ trong làng nghề hoạt động kinh doanh tại nhà, nguồn vốn để đầu tư sản xuất quá ít. Làng nghề từ khi thành lập cho đến nay chưa có quỹ đất để xây dựng nhà kho, sân phơi. Nhu cầu vốn vay của dân gặp khó khăn không vay được các nguồn vốn ưu đãi.
Ông Võ Phạm Tân - Phó Giám đốc Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Tiền Giang - cho hay, Sở đã giới thiệu với các đơn vị làm du lịch để kết nối làng nghề dệt chiếu Long Định thành chuỗi du lịch để du khách tham quan. Tuy nhiên, hiện tại cơ sở hạ tầng tại các cơ sở thấp, bên cạnh đó, du khách chưa có nhu cầu vào làng nghề dệt chiếu Long Định để tham quan.
