Đổi mới sáng tạo hay thất bại?
Tại đây, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc chúc mừng và đánh giá cao những thành tựu mà ĐHQG TPHCM đạt được trong thời gian qua, ngày càng có vị trí cao trên thế giới.
Chủ tịch nước chia sẻ rằng đổi mới sáng tạo đang len lỏi trong mọi mặt của xã hội, mọi lĩnh vực và là mục tiêu phấn đấu của Việt Nam trở thành một đất nước phát triển chất lượng cao. Đây là mục tiêu nhưng cũng là thách thức, đòi hỏi có sự phấn đấu không ngừng của tất cả chúng ta và các thế hệ tiếp nối, trong đó có một phần trọng trách đặt trên vai sinh viên hôm nay.
Để làm được, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh cần phải có khát vọng, từ đó mới có hành động và tiến tới thành công. Trong đó, vai trò của các trường đại học là rất lớn vì là nơi đào tạo, nuôi dưỡng lực lượng lớn sinh viên, học viên để trở thành nguồn lực lao động trong tương lai.
Từ đó, Chủ tịch nước nêu vấn đề: "Đổi mới sáng tạo hay thất bại” trở thành câu khẩu hiệu quyết định sự thịnh hành trong các doanh nghiệp, tổ chức. Các quốc gia đứng ngoài xu hướng đó sẽ nhanh chóng trở nên lạc hậu, kém phát triển, từ đó kéo đến nhiều hệ luỵ nghiêm trọng như bất ổn chính trị, xã hội, thậm chí là nguy cơ mất chủ quyền đất nước. Đối với Việt Nam, đổi mới sáng tạo (ĐMST) là chìa khóa vàng để tận dụng thời cơ, vượt qua thách thức, phát huy sức mạnh cả hệ thống chính trị, sự cộng hưởng trí tuệ tập thể…
Tuy nhiên, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, đổi mới sáng tạo ngày càng lan tỏa sâu rộng nhưng không phải đơn vị nào cũng quan tâm. Bởi thực tế cho thấy năng lực nghiên cứu, ứng dụng khoa học, đổi mới sáng tạo hiện nay còn hạn chế. Đổi mới sáng tạo nhiều nhưng chưa có sự đột phá, chưa thực sự có chính sách, quyết sách tốt, thiếu đồng bộ. Chúng ta đã nỗ lực nhiều nhưng bảng xếp hạng về đổi mới sáng tạo của Việt Nam còn khiêm tốn, chỉ ở mức trung bình, chưa đột phá.
Lý giải cho việc dù đã nỗ lực nhưng bảng xếp hạng ĐMST của nước ta chỉ đang ở mức trung bình và chưa đột phá, Chủ tịch nước nêu lên những nguyên nhân từ sự ưu tiên cho khoa học công nghệ (KHCN); các chính sách, cơ chế thiếu đồng bộ; đặc biệt là sự quan tâm cho nghiên cứu và phát triển của các bộ, ban, ngành.
Chủ tịch nước nêu rõ: "Cả khu vực nhà nước và tư nhân đều chưa thực hiện sự ưu tiên chi cho KHCN một cách tương xứng và sử dụng nguồn lực một cách hiệu quả. Tỉ lệ chi cho KHCN của Việt Nam cả khu vực nhà nước và tư nhân chỉ khoảng 0,44% GDP mức thấp nhiều so với mức bình quân của thế giới là 2,23% GDP. Nước ta đang tụt hậu về mức độ sẵn sàng công nghệ về ĐMST và về năng suất lao động so với các nước Châu Á khác. Riêng khối đại học chỉ chi 0,3% trên tổng GDP, toàn khối đại học là rất thấp".
Theo Chủ tịch nước, chúng ta chưa thực sự có chính sách, cơ chế tốt hoặc bài toán hay, đúng tầm để kích thích sáng tạo và sự cống hiến của đông đảo nhà khoa học và chuyên gia. Hành lang pháp lý và cơ chế chính sách thiếu đồng bộ, chưa thực sự tạo động lực cho phát triển và ứng dụng khoa học công nghệ.
Bên cạnh đó, còn ít doanh nghiệp quan tâm và đầu tư cho nghiên cứu và phát triển ĐMST, chuyển giao ứng dụng công nghệ. Rất ít trường đại học có những khuyến khích hiệu quả, thúc đẩy hoạt động ĐMST. Chúng ta có hàng trăm trường đại học, không phải trường nào cũng quan tâm, xí nghiệp nào cũng quan tâm vấn đề này.
Cần chủ động hội nhập, đổi mới sáng tạo
Chủ tịch nước đề nghị ĐHQG TPHCM "lĩnh ấn tiên phong", không ngừng đổi mới sáng tạo bằng những giải pháp đột phá.
Từ đó, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh ĐHQG TPHCM cần xây dựng và hoàn thiện mô hình đại học tiên tiến, theo xu hướng thế giới, không ngừng cập nhật và đổi mới chương trình đào tạo; Tiếp cận các trường đại học tại Châu Á với mục tiêu không chỉ bắt kịp mà hơn hết là tiên phong cho xu hướng công nghệ và tri thức trên thế giới.
Chủ tịch nước cũng nhấn mạnh việc thay đổi tư duy quản lý, đổi mới cơ chế hoạt động khoa học và công nghệ để giải phóng tối đa nguồn lực và chất xám của đội ngũ giáo sư, giảng viên, hơn hết là năng khiếu của sinh viên; Đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ.
Một nhiệm vụ khác được Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh là cần tập trung đầu tư và phát triển khu đô thị ĐHQG TPHCM thành khu đô thị đại học hiện đại, thông minh; Chủ động hội nhập quốc tế, cố gắng dẫn đầu trong một số xu hướng trí thức, công nghệ tiên phong; Gắn kết cộng đồng, nâng cao thứ hạng quốc tế của ĐHQG TPHCM.
Với sinh viên, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc mong mỏi sinh viên hãy chủ động hội nhập, thi đua với bạn bè quốc tế, rèn luyện thói quen tư duy phản biện, tìm tòi kiến thức mới, làm giàu cho bản thân, giúp ích cho đất nước.
Song song với đó là việc tự bồi dưỡng lý tưởng, đạo đức, nâng cao trách nhiệm với cộng đồng, khát vọng cống hiến của tuổi trẻ. Sinh viên phải tích cực học tập, nâng cao trình độ kiến thức kỹ năng, ngoại ngữ, tin học, lan tỏa tinh thần khởi nghiệp, ngày càng có nhiều sản phẩm đổi mới sáng tạo.
