Chiều 23.5, thảo luận về Luật Giá (sửa đổi), đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (đoàn TPHCM) cho biết, trông chờ rất nhiều ở Luật Giá.
Đại biểu lấy ví dụ việc mua bán trang thiết bị y tế hay thuốc. Các cơ quan điều tra, thanh tra sẽ có kết luận là đã tăng giá bán (so với giá kit) bao nhiêu phần trăm, như vậy là ăn lời quá đáng, đặc biệt nếu như trong những tình trạng dịch bệnh hay thiên tai, thảm họa.
"Như vậy, chúng ta cần phải cụ thể. Nếu đã gọi là tăng thì bao nhiêu phần trăm là tăng để tránh tình trạng tùy tiện và áp đặt đối với điều tra sau này và cũng như chịu ảnh hưởng của dư luận. Bởi nó sẽ tạo ra tâm lý hết sức e ngại và các doanh nghiệp không biết đâu mà theo" - bà Lan nói.
Trong khi cần khắc phục chuyện tăng giá, bà Lan băn khoăn ở chỗ lòng vòng, bán qua nhiều tầng nấc trung gian để người mua sau cùng mới là người chịu giá rất cao.
"Luật Giá đọc từ đầu tới cuối thì tôi chưa thấy chúng ta có một cách nào để chế tài được việc này và đây là một việc cần phải tập trung" - vị đại biểu đề nghị.
Cùng nói về vấn đề này, đại biểu Nguyễn Công Long (đoàn Đồng Nai) nhấn mạnh, việc kiểm tra yếu tố hình thành giá là một hoạt động cực kỳ quan trọng trong quản lý nhà nước nhằm phòng ngừa, ngăn chặn việc thổi giá và trục lợi của các nhà sản xuất, đặc biệt là trong hoàn cảnh dịch bệnh, thiên tai.
"Đây cũng là câu trả lời cho đại biểu Phạm Khánh Phong Lan, là trong dự thảo này, làm sao chúng ta có thể giải quyết được vấn đề thổi giá, nâng giá một cách rất quá đáng" - ông Long cho hay.
Theo ông, qua dịch bệnh vừa rồi để lại cho chúng ta một số vụ việc rất ám ảnh, trong đó có vụ Việt Á. Nguyên liệu đầu vào của Công ty Việt Á nhập chỉ 0,95 USD nhưng đến khi thành phẩm đưa đến các CDC lên đến 470.000 đồng. Các chiêu trò thổi giá, tất cả yếu tố hình thành giá được ngụy tạo một cách rất tinh vi.
Đại biểu đặt câu hỏi vấn đề quản lý nhà nước, vấn đề kiểm tra yếu tố hình thành giá của chúng ta chưa hiệu quả. Ở đây cũng chứng tỏ rất nhiều lỗ hổng, ngay cả hình sự cũng đã có một lỗ hổng. Bởi vì Phan Quốc Việt - Tổng Giám đốc Công ty Việt Á - thổi giá như thế, nhưng hiện nay ngoài hành vi đưa hối lộ ra thì chúng ta chỉ xử về tội vi phạm các quy định về đấu thầu chứ chưa có tội danh về xử lý tội vi phạm về giá.
"Đó là câu chuyện về hình sự. Vấn đề là chúng ta phải hoàn thiện thể chế về quản lý giá như thế nào để ngăn chặn, phòng ngừa ngay từ đầu. Qua quy định tại Điều 31 về kiểm tra yếu tố hình thành giá, đây là điều luật được sửa đi sửa lại rất nhiều, tuy nhiên cho đến nay, chúng tôi vẫn còn rất băn khoăn điều này" - ông Long nói.
Theo quy định tại khoản 2 Điều 31, việc kiểm tra yếu tố hình thành giá được thực hiện trong 2 trường hợp. Trường hợp thứ nhất là trường hợp giá hàng hóa dịch vụ thuộc danh mục bình ổn giá, kê khai giá có biến động bất thường, ảnh hưởng đến kinh tế - xã hội, hoạt động sản xuất kinh doanh, đời sống nhân dân, mặt bằng giá thị trường.
Trường hợp thứ hai là các trường hợp phục vụ công tác quản lý, điều hành theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, UBND cấp tỉnh.
Theo đại biểu, về kỹ thuật luật pháp khoản 2 rất có vấn đề ở chỗ chúng ta đã quy định 2 điều kiện rất khác nhau. Nếu như để đáp ứng được yêu cầu và theo chỉ đạo của cơ quan quản lý thì cần gì phải thống kê ra là mặt hàng gì. Còn điều kiện mặt hàng thì chúng ta chỉ xác định là hàng hóa, dịch vụ thuộc danh mục bình ổn và kê khai các biến động bất thường, ảnh hưởng đến kinh tế - xã hội.
"Chúng tôi đối chiếu rất kỹ với danh mục cả 2 phụ lục thì chỉ có thuốc và các dịch vụ y tế. Trường hợp như Việt Á thì đó là một loại vật tư y tế, một loại hàng hóa để phục vụ cho phòng, chống dịch bệnh thì không nằm trong danh mục này nhưng ý nghĩa của nó quan trọng không kém gì thuốc và vaccine. Chúng ta lại không quy định trong mặt hàng phải kiểm tra yếu tố hình thành" - đại biểu nói.
