Hợp tác quốc phòng là bình thường
TTXVN đưa tin, được sự đồng ý của Chính phủ Việt Nam, đoàn tàu hải quân Mỹ gồm tàu sân bay USS Carl Vinson, tàu tuần dương USS Lake Champlain và tàu khu trục USS Wayne E.Meyer sẽ thăm TP.Đà Nẵng từ ngày 5 đến 9.3. Giáo sư Carl Thayer - ĐH New South Wales, Canberra thuộc Học viện Quốc phòng Australia - đánh giá, chuyến thăm sắp tới của tàu sân bay USS Carl Vinson có hơn 6.000 thủy thủ, tháp tùng bởi tàu khu trục tên lửa dẫn đường có thủy thủ đoàn khoảng 370 người cùng tàu tuần dương, là dấu hiệu mạnh mẽ của việc tăng cường quan hệ quân sự sâu sắc giữa Mỹ và Việt Nam.
Ông nhận định, chuyến thăm đánh dấu sự tiến triển trong quan hệ quân sự 2 nước. Cụ thể, trong các năm 2009 và 2010, các quan chức Việt Nam lên thăm tàu USS John C.Stennis và USS George Washington khi 2 tàu này quá cảnh ở Biển Đông. Về hợp tác quốc phòng Việt - Mỹ, Bản ghi nhớ về thúc đẩy hợp tác quốc phòng (MOU) ký năm 2011 chỉ rõ 5 lĩnh vực hợp tác. Bản ghi nhớ này được bổ sung bằng Tuyên bố tầm nhìn chung về quan hệ quốc phòng (JVS) ký năm 2015 và Kế hoạch hành động 3 năm giai đoạn 2018 - 2020.
Bình luận về chuyến thăm của cụm tàu Hải quân Mỹ tới Việt Nam, Thiếu tướng Lê Văn Cương - nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược, Bộ Công an - cho rằng, đây là hoạt động “bình thường”, “các nước không phải đồng minh cũng có những chuyến thăm tương tự” và “không chỉ đến Việt Nam, tàu chiến, tàu sân bay Mỹ cập cảng cả trăm quốc gia trên hành tinh này”.
“Là quốc gia độc lập, có chủ quyền, là thành viên Liên Hợp Quốc, Việt Nam có quyền thiết lập quan hệ bình đẳng về kinh tế, chính trị, quốc phòng, an ninh với tất cả các nước. Do đó, việc thúc đẩy quan hệ Việt - Mỹ về quốc phòng là bình thường. Việc các tàu chiến, tàu sân bay Mỹ cập cảng Đà Nẵng là một phần tín hiệu quan hệ Việt - Mỹ phát triển, cụ thể là có hợp tác về quốc phòng”- Thiếu tướng Lê Văn Cương nói. Tuy nhiên, ông cho rằng, đây mới chỉ ở mức độ ban đầu, thấp nhất trong hoạt động hợp tác quốc phòng.
Trấn an các nước Đông Nam Á
Về ý nghĩa chuyến thăm của các tàu hải quân Mỹ, Giáo sư Carl Thayer nhận định: “Mỹ đang chứng tỏ sự hiện diện hải quân để trấn an các nước Đông Nam Á rằng, Tổng thống Donald Trump không tách khỏi khu vực. Thứ hai, Việt Nam ủng hộ sự hiện diện hải quân của Mỹ, miễn là sự hiện diện này đóng góp vào hòa bình và ổn định khu vực. Nói cách khác, có sự đồng thuận của các lợi ích chiến lược trong việc đảm bảo tự do hàng hải và hàng không cho tàu thuyền và máy bay”. Theo Giáo sư Carl Thayer, là cường quốc quân sự toàn cầu nên Mỹ sử dụng sức mạnh trên biển để chứng minh lợi ích của mình trong việc duy trì các tuyến đường biển an toàn cho cả tàu thuyền thương mại và quân sự.
Thiếu tướng Lê Văn Cương cũng đồng tình với nhận định này. “Tàu sân bay USS Carl Vinson có mặt tại cảng Đà Nẵng cũng là góp phần giữ gìn 1 môi trường hòa bình, ổn định ở khu vực Châu Á - TBD nói chung, Đông Nam Á nói riêng, chứ không có gì ngoài mục tiêu này”- ông nói.
Theo nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược, Bộ Công an, năm 2017, hoạt động của hệ thống tàu chiến, tàu sân bay Mỹ trong khu vực không vi phạm luật pháp quốc tế, không xâm phạm chủ quyền của bất cứ quốc gia nào. Sự hiện diện này góp phần giữ hòa bình, ổn định trong khu vực, chứ không đối đầu, gây chiến với quốc gia nào. Và theo luật pháp quốc tế, các tàu Hải quân Mỹ hoàn toàn có quyền đi lại tại vùng này.
Ngoài ra, các chuyến thăm hữu nghị của tàu là một phần của ngoại giao hải quân. Thủy thủ đoàn tàu sân bay USS Carl Vinson dự kiến có một số hoạt động thể thao và xã hội khi cập cảng Đà Nẵng tháng 3 tới. Điều này đem lại lợi ích cho cả 2 bên. “USS Carl Vinson là tàu sân bay lớp Nimitz, biểu tượng cho sức mạnh hải quân Mỹ, các sĩ quan hải quân Việt Nam có thể học hỏi được nhiều điều về khả năng của tàu” - ông Carl Thayer chia sẻ.
“Điểm mấu chốt là Việt Nam theo đuổi cân bằng đa cực giữa các cường quốc, đem lại sự độc lập và tự chủ chiến lược của đất nước. Nói cách khác, nếu các cường quốc duy trì cân bằng, thì Việt Nam sẽ không bị ép buộc vào quỹ đạo của bất cứ ai, tiếp tục đóng vai trò độc lập và đóng góp tích cực cho an ninh khu vực. Tất cả các cường quốc đều hưởng lợi từ điều đó. Chuyến thăm của tàu sân bay USS Carl Vinson cũng chứng tỏ lòng tin Việt-Mỹ ngày càng gia tăng” - Giáo sư Carl Thayer.
Về chuyến thăm tàu sân bay Mỹ tới Việt Nam năm 2018, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng ngày 18.1 đã nhấn mạnh: “Trong triển khai chính sách đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ, Việt Nam chủ trương phát triển hợp tác sâu rộng với tất cả các đối tác trên cơ sở cùng có lợi, vì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới”.
