“Gánh Tiều” là một sản phẩm học tập thuộc chương trình Giá trị sống được triển khai trong năm học 2022-2023, thực hiện bởi học sinh family A05 do cô Hồ Thị Trang Linh phụ trách môn Ngữ văn trường Đinh Thiện Lý chủ nhiệm.
Hát Tiều là một sản phẩm nghệ thuật của người Hoa xuất hiện tại Nam Bộ từ đầu thế kỷ XX, do những đoàn Triều Kịch lưu diễn đến từ các tỉnh Nam Trung Quốc. Trong quá trình lưu diễn, một số diễn viên của các đoàn Triều Kịch vì nhiều lý do, hoàn cảnh khác nhau đã ở lại miền Nam nước ta, rồi nhớ nghề mà lập nên những gánh hát Tiều.
Để tìm hiểu sâu hơn về loại hình nghệ thuật này, học sinh family A05 có cơ duyên được tham dự buổi giao lưu “Người hát – nghề hát” với sự tham gia của nghệ nhân Lữ Nhị Tỷ thuộc đoàn ca kịch Thống Nhất (TP. HCM).
Cô Trang Linh cho biết, xuất phát từ mong muốn của học sinh, cuộc gặp gỡ với một nghệ nhân hát Tiều chính là để hiểu kỹ hơn về loại hình nghệ thuật độc đáo này. Buổi giao lưu chỉ diễn ra trong vòng 40 phút nhưng đã đem lại cho học sinh nhiều kiến thức thú vị về loại hình hát Tiều – một nét đẹp văn hoá của người Hoa ở TP.HCM.
Nhóm học sinh đã thực hiện các sản phẩm truyền thông như đồ hoạ thông tin (infographic), thực hiện mô hình, triển lãm sản phẩm,... Lấy cảm hứng từ cuộc đời nghệ nhân Lữ Nhị Tỷ, sản phẩm “Gánh Tiều” mang nhiều ý nghĩa không chỉ giúp mọi người hiểu hơn về cuộc đời người làm nghề hát, mà còn thể hiện câu chuyện cảm động về những nỗ lực lưu giữ nét đẹp truyền thống.
Cô Trang Linh cho biết: “Gánh” mang ý nghĩa là gánh hát, một đặc điểm sinh hoạt của những nghệ nhân người Tiều. “Gánh” cũng có nghĩa là gánh mưu sinh, gánh trách nhiệm. Cuộc đời của chú Tỷ cũng giống như bao người nghệ sĩ khác: hát Tiều không chỉ là một nghề mà còn là “nghiệp” gắn với việc phải gìn giữ tiếng nói, tinh hoa văn hoá qua những vở diễn như Bao Công xử án, Tam Quốc Chí, Mạnh Lệ Quân…".
Là một trong những thành viên thuộc nhóm lên ý tưởng thiết kế, bạn Huỳnh Phạm Bảo Anh cho rằng, sản phẩm không chỉ sâu sắc ở nội dung mà còn phải độc đáo về hình thức. Chính vì vậy sau khi cân nhắc tất cả nguyên liệu, nhóm đã lựa chọn nguyên liệu chính là đất nặn cùng những thành phần tái chế khác như giấy cứng, miếng rửa chén, vải vụn…
Bối cảnh của “Gánh Tiều” tái hiện không gian sinh hoạt nghệ thuật nằm bên trong khuôn viên của chùa Ông. Một sân khấu được dựng lên chỉ bằng các thanh gỗ và các tấm phên được kê cao. Bên dưới sân là một khoảng sân rộng đủ để khán giả vừa xem ca kịch, vừa có thể nhâm nhi các đồ ăn vặt.
Bạn Nguyễn Minh Khang - thành viên trong nhóm tìm kiếm thông tin bày tỏ cảm xúc khi nhìn thấy sản phẩm hoàn thiện: “Lúc đầu em cảm thấy khó khăn khi tìm hiểu về một nét văn hóa mà mình chưa hề nghe đến, nhưng sau đó cùng tham gia vào nhóm tìm kiếm thông tin, em thấy rất hào hứng, càng tìm hiểu thông tin em càng thấy thật nhiều kiến thức thú vị mà trước đây em chưa được biết đến. Em mong nhà trường sẽ tổ chức thêm nhiều hoạt động như vậy để học sinh có cơ hội trải nghiệm”.