Các nhà khoa học trong sứ mệnh Perseverance của NASA đã có khám phá đáng ngạc nhiên về thành phần của đá trong miệng núi lửa Jezero - một khám phá giúp hiểu rõ hơn về thời điểm nước tồn tại trên sao Hỏa, và cuối cùng giúp hiểu được liệu có sự sống trên hành tinh đỏ hay không .
Bộ thiết bị SuperCam gồm các công cụ hóa học và khoáng vật học từ xa trên tàu thám hiểm Perseverance đã thực hiện một số quan sát chi tiết thú vị về lịch sử của miệng núi lửa Jezero, vốn chưa được hiểu hết trước khi hạ cánh. Sam Clegg - chuyên gia chính của SuperCam - cho biết, “dữ liệu mới thú vị này sẽ thực sự giúp chúng ta hiểu rõ hơn về thời điểm miệng núi lửa giữ nước và cũng cho chúng ta cái nhìn sâu sắc về lịch sử khí hậu của sao Hỏa”.
Nghiên cứu mới được công bố ngày 25.8 trên tạp chí Science Advances cho thấy miệng núi lửa Jezero phần lớn được tạo thành từ đá macma chứ không phải đá trầm tích.
Miệng núi lửa nơi Perseverance hạ cánh vào năm 2021 đã chứa nước hàng tỉ năm trước. Vì lý do đó, các nhà khoa học dự đoán rằng đá trong khu vực sẽ là trầm tích, được hình thành theo thời gian từ bùn lắng, giống như lòng hồ trên Trái đất. Nhưng các nhà khoa học rất ngạc nhiên khi phát hiện ra rằng đá ở Jezero là đá lửa, được hình thành bởi magma núi lửa.
Đá lửa dễ xác định niên đại hơn và có thể cung cấp cho các nhà nghiên cứu một cách chính xác hơn để ước tính thời điểm sao Hỏa có nước.
Việc phân tích đá được thực hiện bởi SuperCam - một thiết bị do Phòng thí nghiệm Quốc gia Los Alamos thiết kế. SuperCam sử dụng chùm tia laser hồng ngoại hội tụ để loại bỏ bụi và vật chất khỏi bề mặt đá.
“Việc tìm thấy những hòn đá lửa này trong lòng hồ cổ trên sao Hỏa là một điều khá bất ngờ. Nó cho thấy lịch sử của sao Hỏa phức tạp hơn dự kiến, bao gồm các dòng dung nham trong địa điểm cổ đại này” - Roger Wiens, chuyên gia trưởng của SuperCam cho biết.
Trong khi đó, một bản đồ mới cũng cho thấy nơi trên sao Hỏa từng bao phủ trong nước. Dữ liệu từ hai tàu quỹ đạo sao Hỏa Mars Express của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA) và Mars Reconnaissance Orbiber (MRO) của NASA đã được sử dụng để tạo bản đồ toàn cầu chi tiết về các mỏ khoáng sản trên sao Hỏa, xác định chính xác nơi nước có thể đã từng chảy qua hành tinh đỏ.
Nghiên cứu do nhà khoa học hành tinh John Carter từ Viện Vật lý thiên văn vũ trụ Pháp đứng đầu đã được đăng trên tạp chí Icarus.
Theo ESA, các quan sát từ tàu quỹ đạo Mars Express và MRO đã cho phép các nhà nghiên cứu tạo ra bản đồ trong dự án kéo dài một thập kỷ. Trước công trình này, các nhà khoa học chỉ biết khoảng 1.000 khối đá trên sao Hỏa có chứa các khoáng chất ngậm nước. Nhưng bản đồ mới cho thấy hàng trăm nghìn mỏm đá như vậy.
Sao Hỏa ngày nay là một hành tinh khô, nhưng nhiều bằng chứng cho thấy nó từng có nước chảy khắp bề mặt. Các khoáng chất dạng nước có thể được tìm thấy trong các loại đá đã bị nước biến đổi về mặt hóa học trong quá khứ, và thường biến thành đất sét và muối. Khi một lượng nhỏ nước tương tác với đá, chúng gần như không thay đổi và giữ nguyên các khoáng chất có trong đá núi lửa ban đầu. Nhưng nếu một lượng lớn nước tương tác với đá, thì các nguyên tố hòa tan sẽ bị nước hòa tan, để lại nhiều đất sét giàu nhôm hơn.
Những phát hiện mới cho thấy nước đóng một vai trò lớn hơn nhiều trong việc hình thành địa chất của sao Hỏa trong suốt lịch sử của nó. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu sự hiện diện của nước có nhất quán theo thời gian hay không hay liệu có sự lên xuống và dòng chảy của nước trên sao Hỏa trong những khoảng thời gian ngắn hơn trong lịch sử ban đầu của nó hay không.
Mặc dù bản đồ không cung cấp tất cả các câu trả lời, nhưng nó chỉ ra những nơi có thể tìm thấy nhiều manh mối hơn. Các khu vực được xác định ở đây sẽ là địa điểm hạ cánh tuyệt vời cho các sứ mệnh tới sao Hỏa trong tương lai; một số trong số chúng thậm chí có thể vẫn còn băng nước bị chôn vùi dưới bề mặt.
