Ngày 7.11, Sở Văn hóa Thể thao tỉnh Khánh Hòa cho biết đang tổ chức tu bổ di tích Phủ đường Ninh Hòa.
Trước tình trạng xuống cấp nghiêm trọng của Phủ đường Ninh Hòa, vào tháng 6.2022, tỉnh Khánh Hòa ban hành quyết định phê duyệt báo cáo kinh tế kỹ thuật đầu tư xây dựng Công trình tu bổ di tích Phủ đường Ninh Hòa tại số 999 đường Trần Quý Cáp, thị xã Ninh Hòa.
Dự án có tổng mức đầu tư 3,3 tỉ đồng với mục tiêu bảo tồn và phát huy giá trị di tích quốc gia; phục vụ tốt công tác tuyên truyền, giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ mai sau...
Sở Văn hóa Thể thao là đơn vị được giao để tu bổ, sửa chữa lại công trình này.
Cụ thể, ngành văn hóa sẽ tổ chức gia cố móng, nền, tường, tu bộ hệ trụ, giăng, kèo bằng gỗ; phục hồi hệ xà gồ, cầu phong, diềm mái, bờ nóc, bờ chảy, ngói âm dương, máng nước, hệ cửa đi và cửa sổ, khung vách gỗ; phòng chống mối mọt; tôn tạo bồn cây, cảnh quan; sửa chữa hạ tầng kỹ thuật...
Hiện nay, việc tu sửa công trình Phủ đường Ninh Hòa vẫn đang được chủ đầu tư tiến hành. Vì công trình nằm trong trụ sở UBND thị xã Ninh Hòa nên ngành văn hóa đã dựng tôn khoanh vùng bảo vệ.
Bên trong công trình, toàn bộ lớp ngói âm dương, cửa gỗ, gạch lót nền xuống cấp đã được dở bỏ và thay thế. Ngoài ra, các kèo bằng gỗ, bậc tam cấp có dấu hiệu xuống cấp cũng được phá đi, thay mới.
Theo lãnh đạo Sở Văn hóa Thể thao tỉnh Khánh Hòa, việc tu sửa Phủ đường Ninh Hòa sẽ được thực hiện theo hướng bảo tồn những giá trị nguyên bản của công trình. Đối với những vị trí xuống cấp do mối mọt và thời gian, chủ đầu tư sẽ thay thế theo hướng nguyên bản.
Theo sách Đại Nam nhất thống chí, từ thời vua Gia Long đến Minh Mệnh năm thứ 1 (1820), Phủ đường Ninh Hòa là trụ sở hành chính huyện Tân Định. Đến thời Minh Mệnh năm thứ 12 (1831), nơi đây được xây dựng lại với quy mô khang trang, tương xứng là trụ sở hành chính cấp huyện: “Lị sở huyện Tân Định, chu vi 40 trượng linh, rào bằng chông chà, ở xã Thịnh Mỹ trong huyện, dựng từ năm Minh Mệnh thứ 12”.
Đến năm 1931, huyện Tân Định và 3 tổng của huyện Quảng Phước được sáp nhập thành Phủ Ninh Hòa, nên huyện đường Tân Định trở thành Phủ đường Ninh Hòa.
Phủ đường Ninh Hòa là công trình kiến trúc có dạng hình chữ nhật với 4 cạnh là tường hồi bít đốc, mặt tiền quay về hướng Đông Nam. Di tích được kết cấu theo mô típ nhà truyền thống của vùng đồng bằng Khánh Hòa theo kiểu 3 gian 2 chái. Riêng phần tường phía trước hiên và phần mái trang trí theo mô típ cấu trúc thành cổ ở cố đô Huế.
Di tích này từng có nhiều công trình xây dựng đi cùng, tuy nhiên do những biến động về lịch sử, đến nay chỉ còn ngôi nhà chính đã được công nhận di tích lịch sử quốc gia vào năm 2000.
