Doanh thu “khủng”, vì sao?
“Tiệc trăng máu” chứng tỏ sự thành công của một kịch bản được remake - Việt hoá. Từ kịch bản gốc đình đám của điện ảnh Italy “Perfect Strangers”, “Tiệc trăng máu” là phiên bản chuyển thể thứ 19 trên thế giới. So với phiên bản Hàn Quốc thì ở phiên bản phim Việt diễn viên có phần đẹp hơn, bối cảnh cũng “sang chảnh” hơn và quan trọng không kém là lời thoại được Việt hóa, rất gần gũi, hài hước nên càng hấp dẫn khán giả Việt.
Công của Dũng “khùng”, một đạo diễn từng làm nhiều phim thương mại doanh thu khủng như “Những nụ hôn rực rỡ”, “Nụ hôn thần chết”, “Mỹ nhân kế”… không phải nhỏ. Dũng tạo được tiết tấu phim đa dạng, biến ảo với cái duyên rất riêng, chỉ một chút tiếc nhỏ là khâu dựng phim. Cảnh những đứa trẻ chơi trò đi tiểu xa ngay đầu phim giá như dựng vào cảnh lúc cả hội bạn ngắm trăng sau 10 phút đầu thì hay hơn. Còn lại tất cả đều hoàn hảo từ tên bà chủ Nguyệt Ánh là ánh trăng lại mặc màu áo đỏ, từ ly nước cam khác biệt của anh chàng “đồng tính” khác với ly vang của các bạn…
Tuy nhiên, yếu tố quyết định sống còn đến thành công của “Tiệc trăng máu” là kịch bản. Đây không phải là câu chuyện riêng biệt của một quốc gia, không phải là văn hóa đậm nét của vùng miền hay đặc trưng gia đình của mỗi nhân vật. Ở đây, câu chuyện mang tầm phổ quát, tính toàn cầu nên dễ dàng được nhân bản để tạo ra những phiên bản khác nhau. Trong cuộc đời, mỗi cá nhân bên cạnh cuộc sống bề mặt, “phô bày” ra xã hội còn có một cuộc sống riêng khác với những mối quan hệ bí mật. Đi kèm với tính hữu dụng của nó, chiếc điện thoại thông minh chính là kẻ tố cáo tiềm ẩn khi con người có nhiều điều bí mật phải che giấu.
Bối cảnh phần lớn chỉ loanh quanh trong một ngôi nhà, với 7 diễn viên nhưng câu chuyện lại đầy kịch tính. Các tình tiết có độ “sốc” tăng dần đưa người xem có thể chuyển trạng thái ngay lập tức từ cười “không ngậm miệng”, đến bồn chồn dõi theo diễn tiến chuyện, thậm chí giật mình thon thót vì nhận ra mình trong đó...
Báo động kịch bản thuần Việt
Trong lễ phát động cuộc thi kịch bản gần đây, Cục trưởng Cục Điện ảnh - ông Vi Kiến Thành có nói: Thực tế gần đây, một số đơn vị sản xuất phải đi lấy cốt truyện, kịch bản phim của nước ngoài rồi Việt hóa thành kịch bản phim của Việt Nam. Đây thực sự là vấn đề đáng ngại.
Cách đây 10 năm, Cục Điện ảnh có tổ chức cuộc thi sáng tác kịch bản chủ đề 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội. Cùng với giải nhất “Long thành cầm giả ca”, có thêm 3 phim được đưa vào sản xuất bao gồm: “Nhìn ra biển cả”, “Những người viết huyền thoại” và “Nhà tiên tri”. Năm 2015, Cục Điện ảnh tổ chức trại sáng tác thu nhận 13 kịch bản, một trong số đó được lựa chọn sản xuất là “Người yêu ơi” (tác giả Đỗ Bích Thúy) nhưng đến giờ vì nhiều lý do chưa thực hiện được…
Hiện tại, Cục Điện ảnh đã duyệt 2 kịch bản nhà nước cấp kinh phí, sản xuất vào năm 2021 là “Hồng Hà nữ sĩ” nói về nữ sĩ Đoàn Thị Điểm và “Phơi sáng” về đề tài chống tham nhũng. Hy vọng rằng cuộc thi kịch bản phim truyện 2020 sẽ nhận được những kịch bản thực sự chất lượng và hướng về cuộc sống đương đại.
Trong bối cảnh, kịch bản trong nước yếu và thiếu như vậy thì phim Việt kịch bản ngoại lại sôi động trong sự háo hức của khán giả, đặc biệt là khán giả trẻ. Những phim trước đây như “Sắc đẹp ngàn cân”, “Bạn gái tôi là sếp”, “Yêu đi đừng sợ”, “Tháng Năm rực rỡ”... được nhắc đến nhiều trên truyền thông và có doanh thu phòng vé tốt.
Thậm chí, trên truyền hình phim remake còn ồ ạt hơn trước. Có thể kể tên các phim như “Nhà trọ Balanha”, đạo diễn Khải Anh, được làm lại từ bộ phim ăn khách “Welcome to Waikiki” của Truyền hình Hàn Quốc JTBC. “Gia đình là số 1” (phần 3) được dàn dựng sau phần 1 và phần 2 ăn khách. Một số phim khác cũng được khán giả chờ đợi là phim “Vua bánh mì” (kịch bản Hàn Quốc), phim “Tình yêu và tham vọng” dựa trên fomat phim “Thế giới cạnh tranh” của Trung Quốc, do đạo diễn Bùi Tiến Huy thực hiện…
Sức ép sản xuất nhiều phim lại phải nhanh chóng thu hồi vốn nhanh nhất khiến nhiều nhà sản xuất phim phải nhìn ngó sang điện ảnh các nước trong khu vực và trên thế giới để tìm kiếm những phim ăn khách, mua bản quyền mang về.
Muốn có kịch bản hay phải có đội ngũ các nhà biên kịch giỏi. Nhưng hiện nay đội ngũ biên kịch rất thưa vắng, ít về số lượng, yếu về chất lượng chuyên môn.
Công tác đào tạo đội ngũ biên kịch còn nhiều bất cập. Chỉ một số trường sân khấu điện ảnh có tuyển sinh các khóa đào tạo biên kịch nhưng số lượng học viên không nhiều, đào tạo vẫn là theo kiểu “cưỡi ngựa xem hoa” với giáo trình cũ, ít tính thực tiễn, không gắn kết công việc của người biên kịch với công việc làm phim hiện đại. Vì vậy, những người học xong ngành biên kịch ra trường thường loay hoay, không biết bắt đầu làm nghề như thế nào trong một nền điện ảnh thị trường đòi hỏi phải có khả năng thích ứng nhanh nhạy.
Một số tác giả biên kịch lâu năm đã quen tên quen mặt nhưng do không được đào tạo bài bản, cập nhật kiến thức, kỹ năng mới nên đang dần lạc hậu, cả trong cách phản ánh, nắm bắt hiện thực cuộc sống lẫn cách viết, cách đặt vấn đề cho phù hợp lối tư duy làm phim chuyên nghiệp, hiện đại. Kịch bản của họ viết ra khó vượt được thẩm định của các đơn vị sản xuất, các đạo diễn.
Lấy đâu ra kịch bản thuần Việt hay là câu hỏi đau đầu nhà làm phim?
