Ở vùng biển bãi ngang xã Triệu Lăng (huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị), nhiều người dân sinh sống bằng cách bám biển để đánh bắt hải sản gần bờ trên những chiếc ghe công suất nhỏ. Nhưng mấy năm trở lại, tàu giã cào thường xuyên xuất hiện ở vùng biển này và đánh bắt hải sản trái phép, khiến ngư dân địa phương gặp nhiều khó khăn, thậm chí là nguy hiểm đến tính mạng.
Ngư dân Trần Hòa (thôn 6, xã Triệu Lăng) kể rằng, liên quan đến tàu giã cào, đến nay anh vẫn còn ám ảnh về chuyến ra khơi ban đêm cách đây mấy tháng. Hôm đó, anh Hòa đi ghe ra biển khoảng 3 hải lý để thả hơn 10 tay lưới để bắt ghẹ, mực.
Khi lưới đã rải xuống biển, anh Hòa thả neo, và bật đèn ghe. Giữa đêm, 1 chiếc tàu giã cào lớn chạy thẳng về phía ghe của anh Hòa. Dù đã hét lớn, ra hiệu bằng đèn, nhưng chiếc tàu không dừng lại, mà cứ lao thẳng đến rồi kéo rê các tay lưới.
Dù đã thả neo, nhưng chiếc tàu giã cào vẫn thừa sức kéo chiếc ghe của anh Hòa và các tay lưới phăng phăng trên biển.
“Tôi hét lớn, rọi đèn nhưng tàu giã cào không buông tha, mà cứ kéo đi. Sợ ghe lật, tôi buộc phải chặt neo, rồi chặt luôn các tay lưới, chấp nhận mất của” - anh Hòa bức xúc.
Cũng làm nghề biển và ở cùng thôn với anh Hòa, ông Trần Quang Thép cũng là nạn nhân của tàu giã cào. Hơn nửa tháng trước, ông Thép thả 17 tay lưới ở biển, thì bị tàu giã cào chạy ngang qua, làm hư hỏng gần như toàn bộ.
“Mỗi tay lưới 300 nghìn đồng, nhưng bị hỏng hết, nên tôi phải đi vay thêm 1 ít để sắm lại. Nhưng sắm lại lưới rồi, mỗi lần đi biển cũng thấp thỏm, sợ lại bị tàu giã cào phá tiếp” - ông Thép lo âu.
Theo các ngư dân, vùng biển xã Triệu Lăng ít rạn đá, hải sản dồi dào nên những năm gần đây, tàu dã cào ngoại tỉnh liên tiếp xuất hiện. Loại tàu này dùng lưới mắt nhỏ, kéo rê sát đáy biển để đánh bắt hầu hết hải sản nơi lưới kéo qua. Trên đường “hành nghề”, các tàu dã cào không tránh ghe lưới trên biển, nên gây thiệt hại nặng cho ngư dân địa phương.
Nhắc đến tàu giã cào, không chỉ ông Thép, anh Hòa, mà ngư dân vùng biển bãi ngang ở tỉnh Quảng Trị đều chung bức xúc. Bởi thời gian gần đây, nhiều tàu giã cào ngoại tỉnh hoạt động sai tuyến, gần bờ ở vùng biển Quảng Trị. Với kiểu đánh bắt hải sản tận diệt, đi đến đâu tàu giã cào cũng gây thiệt hại cho ngư dân.
Theo Chi cục Thủy sản tỉnh Quảng Trị, từ đầu năm 2023 đến nay, lực lượng chức năng tỉnh Quảng Trị đã tổ chức 17 chuyến tuần tra trên biển và đã phát hiện, lập biên bản xử lý 33 trường hợp vi phạm. Tuy nhiên, việc phát hiện, xử lý tàu giã cào đánh bắt sai luồng tuyến quy định rất khó khăn vì phương tiện này thường hoạt động vào ban đêm hoặc khi không có lực lượng chức năng. Khi phát hiện có lực lượng chức năng, các tàu giã cào công suất lớn nhanh chóng cắt lưới bỏ chạy, có trường hợp chống đối quyết liệt.
Cũng theo lãnh đạo Chi cục Thủy sản, đơn vị này sẽ tiếp tục tăng cường phối hợp với Biên phòng tỉnh, Công an tỉnh và chính quyền địa phương trong công tác thu thập thông tin về các đối tượng khai thác thủy sản bất hợp pháp; tăng cường công tác tuần tra, thanh tra, kiểm tra, kiểm soát trên biển để xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.
Theo Chi cục Thủy sản tỉnh Quảng Trị, các tàu đánh bắt bằng lưới kéo (tàu dã cào) khai thác không đúng vùng, đúng tuyến trên vùng biển tỉnh Quảng Trị đã làm ảnh hưởng đến ngư lưới cụ của người dân, làm suy kiệt nguồn lợi thủy sản. Để góp phần ngăn chặn, đề nghị khi phát hiện, ngư dân ghi rõ số đăng ký phương tiện, tọa độ vi phạm, hướng di chuyển gửi cho cơ quan chức năng để có biện pháp xử lý.
