Đây không phải là lần đầu Hà Nội có chỉ số chất lượng không khí ở ngưỡng tím - ngưỡng rất có hại cho sức khoẻ.
Các chuyên gia đã từng chỉ ra nhiều “thủ phạm” về chất lượng không khí Hà Nội. Có nguyên nhân từ vị trí địa lý của Hà Nội và sự ô nhiễm này theo mùa. Chẳng hạn như mùa đông, hoặc đông xuân mặt đất bị lạnh nhanh, xảy ra hiện tượng nghịch nhiệt làm cho không khí nặng hơn không thể di chuyển lên phía trên khiến khói, bụi và các nguồn ô nhiễm khác lưu lại mặt đất.
Nhưng nguyên nhân cơ bản vẫn là con người bởi hoạt động giao thông vận tải, hoạt động công nghiệp - làng nghề, xây dựng và đốt rác, rơm rạ khu vực ngoại thành.
Đã có thời điểm, Hà Nội ra hẳn văn bản cấm đốt than tổ ong vì cho đây là một trong những nguyên nhân chính. Thế nhưng, nguồn ô nhiễm nhiều nhất vẫn chưa giải quyết được. Đó là nguồn không khí thải từ các phương tiện giao thông đã cũ nát.
Hiện Hà Nội có hơn 7,8 triệu phương tiện tham gia giao thông; trong đó xe máy là 6,6 triệu, ôtô là hơn 1 triệu. Tốc độ tăng trung bình mỗi năm là 4-5%, riêng ôtô tăng 18%. Riêng lượng xe máy đã cũ, không được bảo trì thường xuyên, khói đen thải ra môi trường... là nguồn phát thải bụi mịn PM2.5.
Cho đến giờ, Hà Nội vẫn loay hoay câu chuyện hạn chế xe cá nhân. Hồi cuối năm ngoái Sở GTVT Hà Nội công bố kết quả việc thực hiện đề án quản lý phương tiện giao thông thì sau 6 năm, Hà Nội đã thực hiện được 31/37 nhóm giải pháp và hiện đang được rà soát, cập nhật thêm. Tuy nhiên, với đề án thu phí xe ôtô vào nội đô và phân vùng hoạt động xe máy, đang được xây dựng theo hướng mở rộng phạm vi không gian ra ngoài Vành đai 3 và lùi thời gian dừng hoạt động xe máy đến năm 2035.
Lý do là phương tiện công cộng - được cho là giải pháp thay thế chưa đáp ứng được yêu cầu, hiện mới chỉ đáp ứng được 20%, dự kiến đến năm 2025 là 30% và sau năm 2030 là 50%. Vì thế vận tải vẫn trông chờ vào xe buýt, tàu điện là rất bất cập, bởi xe buýt chỉ là phương tiện khai thác ở giai đoạn quá độ, quãng đường ngắn, lại không phải phương tiện vận chuyển lớn. Do chưa có phương tiện di chuyển thay thế nên chưa thể buộc người dân bỏ xe cá nhân.
Nhưng nếu chưa giảm được xe cá nhân thì không khí Hà Nội sẽ thuộc Top đầu thế giới đến bao giờ. Việc làm sạch không khí Hà Nội để đảm bảo sức khoẻ người dân cần làm ngay, làm gấp, không thể đợi đến hơn 10 năm sau, không khí Hà Nội mới trở nên trong lành.
