Theo đó, tỉnh Nghệ An có 959 hồ, đập do địa phương quản lý. Đến thời điểm hiện tại: có 0 hồ đập đầy nước, 156 hồ đập có dung tích nhỏ hơn 70% dung tích thiết kế, 765 hồ đập có dung tích đạt từ 40-70% dung tích thiết kế, 38 hồ đập có dung tích đạt từ 20-30% dung tích thiết kế.
Toàn tỉnh có 102 hồ do các đơn vị thủy nông quản lý, trong đó 5 hồ đầy nước, 25 hồ có dung tích >70 % dung tích thiết kế, 26 hồ có dung tích từ 50-70% dung tích thiết kế, 46 hồ có dung tích <50% dung tích thiết kế.
Trong khi đó, ở thời điểm hiện tại, mực nước hồ thủy điện Bản Vẽ (lớn nhất khu vực Bắc miền Trung) xuống thấp ở mức kỷ lục, chỉ cách mực nước chết khoảng 2m. Hiện nay thủy điện Bản Vẽ chỉ phát điện tương đương lượng nước chảy về hồ nên vùng hạ du thiếu nước nghiêm trọng.
Theo thông tin dự báo của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, hiện tượng El Nino (pha nóng) có khả năng xuất hiện vào nửa cuối mùa hè 2023 với xác suất khoảng 80-85%; Trong tháng 6.2023, nhiệt độ trung bình phổ biến cao hơn từ 0,50C so với trung bình nhiều năm; từ tháng 7 - 9.2023 nhiệt độ phổ biến cao hơn từ 0,5-1,00C so với trung bình nhiều năm, lượng dòng chảy đến hồ thủy điện Bản Vẽ có xu thế thấp hơn trung bình nhiều năm từ 35-38%.
“Với thực trạng nguồn nước hiện tại, mực nước hồ chứa Bản Vẽ xuống rất thấp và từ thông tin dự báo khí tượng, thủy văn nói trên, việc cấp nước cho dân sinh và sản xuất nông nghiệp vụ Hè Thu năm 2023; trong những tháng giữa cuối mùa khô năm 2023 sẽ gặp khó khăn, nguy cơ hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn có thể xảy ra sớm và trên diện rộng” - Chi cục Thủy lợi Nghệ An dự báo.
Theo đó, kế hoạch diện tích tưới, tiêu, cấp nước vụ Hè Thu - Mùa 2023 của tỉnh Nghệ An là 109.718,5 ha, trong đó diện tích lúa 81.534,6 ha, diện tích rau màu các loại 7.812,9 ha, tạo nguồn 17.048,1 ha, nuôi trồng thủy sản 1.139,9 ha.
Để khắc phục tình trạng hạn hán, chủ động nguồn nước tưới cho sản xuất vụ Hè thu - Mùa năm 2023, ngành thủy lợi Nghệ An đã triển khai nhiều giải pháp.
Cụ thể, rà soát tình hình nguồn nước; Lập phương án tưới chống hạn cho từng vùng, từng công trình và thực hiện khi hạn hán thiếu nước xảy ra; Bố trí cơ cấu sản xuất phù hợp với khả năng nguồn nước, tránh gieo trồng ở vùng không đảm bảo chủ động về nguồn nước trong cả vụ sản xuất.
Phối hợp, làm việc với Công ty thủy điện: Bản Vẽ, Khe Bố, Chi Khê để đảm bảo xả lưu lượng nước đáp ứng nhu cầu dùng nước phục vụ sản xuất, dân sinh cho vùng hạ du.
Quản lý chặt chẽ nguồn nước, chống rò rỉ thất thoát, sử dụng nguồn nước tiết kiệm, hiệu quả; tăng cường sử dụng các biện pháp tưới tiên tiến, tiết kiệm nước cho lúa và cây trồng cạn; Tổ chức nạo vét hệ thống kênh mương, các cửa vào cống lấy nước, bể hút các trạm bơm tưới đảm bảo dẫn nước, thông thoáng từ đầu mối tới mặt ruộng, tận dụng mọi nguồn nước phục vụ sản xuất.
Cùng với đó là các giải pháp như tập trung lấy nước vào hệ thống khi các hồ thủy điện xả để tăng nguồn nước; tận dụng đầm, ao hồ, bàu biền, sông cụt, các kênh trục lớn để tích trữ nước nội đồng; Lắp đặt các trạm bơm dã chiến; bảo dưỡng máy móc thiết bị, sẵn sàng vận hành bơm chống hạn. Tổ chức quản lý vận hành các hệ thống và các công trình thuỷ lợi phù hợp, tiết kiệm nước.
Riêng đối với vùng hồ chứa, ngành thủy lợi khuyến cáo các hộ sản xuất cần chủ động gieo cấy đúng kế hoạch, không gieo cấy ở khu tưới của những hồ không đảm bảo đủ nước tưới suốt vụ.
