Sông Mã nổi giận

Sống trong âu lo

Theo báo cáo của UBND huyện Vĩnh Lộc, do ảnh hưởng của hoàn lưu áp thấp nhiệt đới, Vĩnh Lộc có 98,3ha cây trồng vụ Đông bị ngập úng; tình trạng sạt lở dọc bãi sông Mã đoạn qua thôn Nghĩa Kỳ, thôn Giang Đông, xã Vĩnh Hòa vẫn tiếp diễn. Hiện chính quyền địa phương đã chăng dây, lắp biển cảnh báo, chèn bao đất gia cố bờ sông...

Tính từ 2017, chỉ riêng Vĩnh Hoà đã có một đoạn sạt lở dài hơn 600m, làm mất hơn 12.000m2 đất nông nghiệp. Dọc bãi bồi thôn Nghĩa Kỳ và Giang Đông có nhiều vết rạn nứt, các mép lở dựng đứng cao 5-7m so với mặt nước, nguy cơ sạt thường xuyên.

“Người dân ở đây thật sự lo lắng, sạt lở diễn biến ngày một nhanh, nhất là khi có mưa lũ. Nhiều hộ đã mất đất, nếu không có biện pháp xử lý chúng tôi còn lo mất nhà rồi nguy hiểm đến tính mạng. Đêm nào ngủ cũng giật mình thon thót” - ông Lê Ngọc Luỹ nói.

Theo đại diện lãnh đạo UBND xã Vĩnh Hòa, tình trạng sạt lở bờ sông Mã hiện nay đang ảnh hưởng trực tiếp đến 32 hộ dân, với 128 nhân khẩu của xã Vĩnh Hòa.

Các đoàn công tác của huyện và tỉnh đã về địa phương để kiểm tra, qua đó xác định các nguyên nhân của đợt sạt lở nghiêm trọng (từ ngày 4 - 10.8). Thứ nhất là do mưa lớn kéo dài kết hợp với việc xả lũ của thủy điện Trung Sơn, khiến cho mực nước sông Mã lên cao, gây sạt lở. Thứ hai, Vĩnh Hoà là nơi sông Mã và sông Bưởi giao nhau, dòng chảy phức tạp, cấu trúc nền địa chất yếu do hình thành từ cát và đất phù sa.

Thế nhưng, người dân sinh sống ở đây lại nghĩ khác. Còn có nguyên nhân nữa là do con người, do tình trạng khai thác cát quá mức khiến dòng chảy thay đổi, ăn sâu vào bờ dẫn đến sạt lở.

Rút ruột sông Mã

“Việc hút cát trái phép đã diễn ra gần 10 năm qua (từ năm 2014), khi các thuyền rầm rộ về khu vực đoạn sông trên để hút cát, đến năm 2022 bắt đầu xảy ra tình trạng sạt lở bờ sông. Họ đưa các thuyền về khu vực này hút cát bất kể ngày đêm, sau nhiều năm dưới đáy sông bị hút sâu, hở hàm ếch rồi gây nên tình trạng sạt lở” - bà Trương Thị Chế trú tại xã Vĩnh Hòa nói thẳng khi trao đổi với Lao Động.

Cũng theo bà Chế, việc sạt lở đã khiến nhiều diện tích đất trồng hoa màu của bà con trôi theo dòng nước, hộ ít thì vài trăm m2, hộ nhiều lên đến cả nghìn m2. Đến hiện tại, tình trạng sạt lở vẫn đang diễn ra nghiêm trọng và bờ sông vẫn hàng ngày sạt lở.

Ông Lê Ngọc Luỹ thông tin thêm, dọc bờ sông Mã (từ khu vực mỏ cát số 18 xuống đến thôn Giang Đông) tỉnh không cấp phép cho bất kỳ đơn vị nào hút cát, tuy nhiên nhiều năm qua, các tàu thuyền thi nhau đến khu vực này. Đặc biệt, việc khai thác trái phép diễn ra rầm rộ từ năm 2018 đến năm 2021. Từ khoảng tháng 4, tháng 5.2023 đến nay thì bờ sông sạt lở liên tục.

Cũng theo nhiều người dân ở hai thôn Giang Đông và Nghĩa Kỳ (xã Vĩnh Hòa), hiện nay có tới hàng chục hộ dân bị mất đất canh tác do sạt lở. Sự việc họ đã có đơn kiến nghị đến các cấp chính quyền. Thứ nhất có biện pháp ngăn chặn tình trạng sạt lở nghiêm trọng trên; thứ 2 xác định số diện tích đất và hoa màu của người dân bị mất; thứ 3 làm rõ nguyên nhân dẫn đến việc sạt lở và xác định ai phải chịu trách nhiệm để có biện pháp đền bù thỏa đáng cho người dân.

Mùa mưa lũ 2023 đã bắt đầu, bờ sông Mã vẫn tiếp tục sạt lở và biện pháp chăng dây, cảnh báo rõ ràng chỉ là tạm thời. Người dân đang chờ từng ngày để ngăn chặn tình trạng sạt lở, để ngăn chặn con sông Mã tiếp tục nổi giận trong nỗi âu lo và sợ hãi.

Mưa lũ khiến 2 người chết và 1 người mất tích tại Thanh Hóa

Theo Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai tìm kiếm cứu nạn và phòng thủ dân sự tỉnh Thanh Hóa (Ban Chỉ huy PCTT Thanh Hóa), trong những ngày qua trên địa bàn tỉnh đã có mưa vừa, mưa to đến mưa rất to, mưa lớn đã khiến nhiều địa phương bị thiệt hại về người và tài sản.

Cụ thể, theo báo cáo nhanh của các địa phương, tính đến chiều ngày 28.9, mưa lũ đã làm chết 2 người ở xã Lương Nội, huyện Bá Thước và xã Bình Lương, huyện Như Xuân. Một trường hợp mất tích là người dân ở xã Sơn Hà, huyện Quan Sơn.

Ngoài ra, mưa lũ cũng làm 59 hộ bị ảnh hưởng bởi ngập lụt và sạt lở đất. Nhiều đoạn trên các tuyến quốc lộ, tỉnh lộ ở một số huyện miền núi bị sạt lở ta luy.

Tổng số diện tích lúa đang bị ngập (2/3 thân cây) khoảng hơn 1.000ha, rau màu và các cây trồng khác bị ngập khoảng hơn 2.400ha. Mưa lũ cũng khiến sạt lở bờ sông Bưởi tại 6 vị trí (qua địa bàn các xã Thạch Định, Thành Hưng, huyện Thạch Thành); sạt lở bãi sông Mã tại 2 vị trí (ở xã Hoằng Xuân, huyện Hoằng Hoá và xã Lương Ngoại, huyện Bá Thước) và sạt lở mái đê tả sông Hoàng.

Cũng theo Ban Chỉ huy PCTT Thanh Hóa, hiện nay, chính quyền các địa phương, các ngành, đơn vị liên quan đang tập trung chỉ đạo, huy động lực lượng, vật tư, phương tiện khẩn trương khắc phục hậu quả thiên tai, sớm ổn định đời sống và sản xuất cho nhân dân.

Bên cạnh đó, hiện toàn tỉnh đang vận hành 44 trạm bơm tiêu và các cống tiêu tự chảy đảm bảo tiêu úng cho các khu vực ngập lụt; huyện Đông Sơn, huyện Nông Cống tổ chức xử lý xong đối với sự cố sạt lở mái đê trên địa bàn; các huyện có đê tổ chức lực lượng tuần tra, canh gác đê theo các cấp báo động để kịp thời phát hiện và xử lý các sự cố.

Minh Hoàng