Công trình Thủy điện Nậm Bú được xây dựng trên địa bàn 2 xã: Tạ Bú và Mường Bú, huyện Mường La, tỉnh Sơn La. Khánh thành và đưa vào sử dụng từ tháng 2.2017. Nhà máy có công suất thiết kế 7,2MW, tổng mức đầu tư trên 182 tỷ đồng.
Để triển khai dự án này, năm 2011, UBND tỉnh Sơn La đã thu hồi 29,8ha đất của 41 hộ dân và đất cộng đồng dân cư của 2 xã Mường Bú và Tạ Bú và giao cho Công ty Thủy điện Nậm Bú thực hiện dự án.
Tuy nhiên, sau khi đưa vào vận hành, quá trình tích nước đã gây ngập, sạt lở đất đai và nhiều tài sản trên đất của người dân thuộc khu vực mà họ cho là chưa được đền bù, giải phóng mặt bằng…
Người dân ở hạ du thì phải chịu cảnh ngập lụt mỗi khi mưa lớn cộng với việc xả lũ từ thủy điện. Nguyên nhân được cho là công trình cầu tràn bắc qua suối Nậm Bú được thiết kế bất hợp lý làm cho nước dâng lên gây ngập lụt.
Trao đổi với PV, nhiều người dân địa phương cho biết, họ sống ở đây từ vài chục năm nay, dựa theo mốc của đỉnh lũ lịch sử năm 1991 để xây dựng nhà cửa, xưởng sản xuất, công trình phụ trợ. Tuy nhiên trận lũ tháng 8.2018 được cho là nhỏ hơn, nhưng đã làm sạt lở, hư hại nhiều nhà cửa, tài sản trên đất. Rác thải, cây cối cuốn theo nước lũ đã lấp chặt các miệng cống bi của cầu tràn tạo thành đập làm cho nước dâng cao.
Tháng 8.2019, UBND xã Mường Bú đã tập hợp các ý kiến, kiến nghị của nhân dân gửi các cấp có thẩm quyền và yêu cầu Công ty Thủy điện Nậm Bú có phương án giải quyết đối với 106 hộ ở 2 bên bờ suối Nậm Bú có nguy cơ bị ngập cao; đền bù thiệt hại 33,4ha diện tích lúa vụ mùa bị mất trắng do ngập úng năm 2018 do Nhà máy Thủy điện Nậm Bú xả lũ không kịp thời; giải quyết việc thống kê bồi thường, hỗ trợ đất sản xuất bị ảnh hưởng bởi công trình thủy điện… nhưng đến nay vẫn chưa có kết quả!
Khi thực hiện dự án, Sở Tài nguyên và Môi trường đã giao đất tại thực địa, yêu cầu Công ty Thủy điện Nậm Bú cắm cọc bê tông thay cọc gỗ, cọc tre. Tuy nhiên đến ngày ngày 28.8.2020, Sở Tài Nguyên và Môi trường đã chủ trì phối hợp với UBND huyện Mường La và lãnh đạo Nhà máy Thủy điện Nậm Bú kiểm tra việc cắm mộc ranh giới, tức là sau khoảng 9 năm thì mốc ranh giới (cọc gỗ) cũng không còn mà cọc bê tông cũng chưa có!
Sau đó, Sở Tài nguyên và Môi trường đã yêu cầu Công ty Thủy điện Nậm Bú phải hoàn thành việc cắm mốc ranh giới lòng hồ Thủy điện Nậm Bú trước ngày 30.9.2020. Tuy nhiên đến nay, tức là sau gần nửa năm so với thài hạn, công ty vẫn chưa hoàn hành. Đây chính là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng nhiều hộ dân chưa được đến bù, hỗ trợ di dời.
Trao đổi về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Bắc, Phó Chủ tịch UBND huyện Mường La cho biết: Sau khi nhận được một số ý kiến, kiến nghị của bà con nhân dân về diện tích đất chưa được đến bù thì UBND huyện đã có văn bản đề nghị Sở Tài nguyên và Môi trường và Sở Công thương trực tiếp làm việc với Công ty Thủy điện Nậm Bú.
"Hiện nay Công ty đang đẩy nhanh tiến độ cắm mốc bảo hệ hành lang hồ chứa, sau khi có mốc chúng tôi sẽ thực hiện việc rà soát diện tích và sẽ có kết quả trả lời ý kiến, kiến nghị của người dân", ông Bắc nói.
