Thiếu vốn ảnh hưởng tới “tuổi thọ” công trình
Theo Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam - ông Nguyễn Xuân Cường, công tác quản lý, bảo trì đường bộ toàn hệ thống quốc lộ đã góp phần bảo đảm giao thông thông suốt, an toàn trong năm 2020. Việc bảo đảm an toàn giao thông được quan tâm thực hiện, kịp thời xóa bỏ 100% điểm đen và xử lý nhiều điểm tiềm ẩn giao thông trên Quốc lộ, góp phần giảm tai nạn giao thông cả 3 tiêu chí. Đặc biệt, việc kiểm soát tải trọng xe đã nghiên cứu, thử nghiệm thành công hệ thống cân tự động tại Km78, Quốc lộ 5 và đã đưa vào thí điểm xử phạt gián tiếp từ ngày 15.8.2020, đạt hiệu quả cao, giảm chi phí đầu tư và hoạt động, kiểm soát được 100% xe quá tải, ngăn chặn tiêu cực.
Đại diện Tổng cục Đường bộ cho biết, trong điều kiện gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID 19 và thiên tai, bão lũ, tổng cục vẫn hoàn thành 100% công tác giải ngân vốn kế hoạch năm 2020 và vượt kế hoạch về công tác quyết toán dự hoàn thành.
Liên quan đến việc triển khai hệ thống thu phí điện tử không dừng, báo cáo của Tổng cục Đường bộ cho thấy, đến nay đã có 91 trạm thu phí trên toàn quốc được kết nối, vận hành thông suốt, đáp ứng tiến độ theo quy định của Thủ tướng Chính phủ, đáp ứng được đòi hỏi của xã hội, tạo sự thuận lợi cho người sử dụng.
Tuy nhiên, vị Phó Tổng Cục trưởng cũng thừa nhận còn một số khó khăn, đặc biệt là nhu cầu vốn phục vụ bảo trì hệ thống Quốc lộ giai đoạn 2016-2020 là 100.221 tỉ đồng nhưng hiện Ngân sách Nhà nước mới cấp 43.138 tỉ đồng (đáp ứng 43% nhu cầu). Căn cứ vào thời gian sửa chữa định kỳ kết cấu áo đường theo quy định tại Thông tư 37/2018/TT-BGTVT, vẫn còn đến 62% tổng chiều dài hệ thống quốc lộ đã quá thời gian sửa chữa định kỳ, tương đương 15.151km, trong đó 9.983km quá thời hạn trung tu và 5.168km quá thời hạn đại tu chưa được thực hiện sửa chữa định kỳ theo quy định do hạn chế về vốn. Điều đó dẫn đến khó khăn cho việc bảo đảm chất lượng và an toàn giao thông các quốc lộ theo tiêu chuẩn thiết kế; ảnh hưởng đến “tuổi thọ” và khả năng khai thác của công trình.
Một khó khăn nữa cũng được đại diện Tổng cục Đường bộ chỉ ra là một số hợp đồng BOT triển khai giai đoạn 2011 về trước có vướng mắc do hệ thống pháp luật về đầu tư theo hình thức BOT những năm qua vừa không đầy đủ, thiếu các nội dung cần thiết như tính lãi suất bảo toàn vốn chủ sở hữu, thời gian tạo lợi nhuận của nhà đầu tư. Tổng cục đã tạm dừng thu phí một số dự án và đề nghị thanh lý hợp đồng. Tuy nhiên, các nhà đầu tư không thống nhất ký kết thúc hợp đồng, và không chuyển tài sản BOT cho Nhà nước theo quy định, nhưng nhà đầu tư không chịu thực hiện bảo trì.
Đề xuất tăng 15% kinh phí bảo trì đường bộ mỗi năm
Theo thống kê của Tổng cục Đường bộ, năm 2020, các đơn vị đã xử lý 97 điểm đen mới phát sinh, điểm tiềm ẩn tai nạn giao thông, sửa chữa bổ sung 184km hộ lan phòng hộ... Năm 2021, vốn bảo trì được thông báo là 9.986 tỉ đồng, Tổng cục đã chủ động cân đối, hoàn thành xây dựng kế hoạch bảo trì và dự toán chi phù hợp với nguồn vốn được cấp. Cụ thể sẽ tiếp tục tăng cường quản lý chất lượng công tác bảo dưỡng thường xuyên; rà soát, xử lý các điểm đen mới phát sinh, điểm tiềm ẩn tai nạn giao thông trong quá trình khai thác; tăng cường quản lý chất lượng, khối lượng, giá trị thanh toán trong thực hiện các dự án sửa chữa đường bộ; phấn đấu giải ngân 100% vốn giao; siết chặt quản lý chất lượng; triển khai các giải pháp kỹ thuật để tăng cường chất lượng sửa chữa, nhất là vá sửa mặt đường...
Ngoài ra, Tổng cục rà soát, điều chỉnh phương án tài chính dự án BOT; xử lý các bất cập tại các trạm thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ đảm bảo hài hòa lợi ích Nhà nước, nhà đầu tư và người sử dụng dịch vụ. Triển khai thực hiện Đề án quản lý lái xe và hoạt động kinh doanh vận tải toàn quốc; xây dựng phần mềm mô phỏng các tình huống giao thông để chuyển giao cho các cơ sở đào tạo, trung tâm sát hạch, dự kiến thực hiện từ ngày 31.12.2021...
Bên cạnh đó, Tổng cục Đường bộ đề nghị Bộ Giao thông Vận tải, các cơ quan có thẩm quyền cho phép tăng dần tổng chi kinh phí bảo trì hàng năm, bảo đảm mỗi năm tăng trên 15% để bù trượt giá, các công trình đầu tư mới xong đưa vào bảo trì, sửa chữa hết các hư hỏng hệ thống đường bộ, bổ sung và xử lý 100% điểm đen; gia cường các cầu yếu, cầu hẹp; hệ thống an toàn giao thông... Tổng cục tiếp nhận các dự án BOT đã tạm dừng thu phí và được bố trí vốn bảo trì của ngân sách Nhà nước để bảo trì các công trình này trong thời gian nhà đầu tư chưa thực hiện ký phụ lục kết thúc hợp đồng và chưa hoàn thành bàn giao tài sản cho Nhà nước.
