Không phải lần đầu xảy ra sự cố
Ngày 12.8, tranh thủ thời tiết nắng ráo, Công ty Cổ phần Đồng Tả Phời (Vinacomin) cùng lực lượng chức năng và người dân thôn Phời 3, xã Tả Phời, TP Lào Cai khẩn trương xúc đổ bùn đất, khắc phục hậu quả sau vụ vỡ cống xả thải nhà máy tuyển đồng xảy ra vào 5 ngày trước.
Cầm trên tay chiếc giàn phơi quần áo duy nhất còn sót lại sau vụ việc kinh hoàng, chị Vàng Thị Yêu không thể ngờ rằng, chỉ sau vài tiếng, những tài sản có giá trị cùng mọi đồ đạc trong gia đình đã bị cuốn trôi hoàn toàn theo dòng nước lũ.
“Sáng 8.8, tôi là người đầu tiên phát hiện ra sự cố nước tràn về thôn. Vì dòng nước chảy xiết và lớn nên tôi chỉ kịp đưa 2 đứa con đang ngủ ở trong phòng để chạy thoát thân. Sau đó, thấy mùi hóa chất nồng nặc nên vợ chồng tôi phải bỏ lại tài sản trong nhà cùng 20 con lợn và đàn gà, vịt trong vườn" - chị Yêu kể lại.
Chị Ngô Thị Việt cũng buồn rầu nói: “Sau sự cố vỡ cống, lượng nước lớn dâng cao đã tràn vào phía sau nhà và khu chuồng lợn của gia đình tôi làm 6 con lợn bị cuốn trôi trong tích tắc”.
Theo chị Việt, việc nước tràn về khu vực dân cư không phải đây là lần đầu tiên, mà trước đây từng xảy ra 2 lần nhưng mức độ thiệt hại không nặng như năm nay.
Hiện chất thải tràn về khu dân cư gây ảnh hưởng đến cuộc sống cũng như sức khỏe nên bà con rất lo lắng.
"May mà xảy ra vào ban ngày"
Ông Mã Lương Viên - Trưởng thôn Phời 3 - cho biết, thôn có 124 hộ dân, với khoảng 680 nhân khẩu, gồm dân tộc Kinh, Thái, Nùng, Giáy, Tày cùng sinh sống.
Trong đó, có 60 hộ bị ảnh hưởng, 19 hộ bị ảnh hưởng nặng do nước, bùn tràn vào nhà cuốn trôi nhiều tài sản; 9 hộ phải bắt buộc di dời khẩn cấp.
Ngoài ra, thôn còn có 5 ha lúa, khoảng 2.000 m2 ao cá bị vùi lấp không thể khôi phục; hàng trăm con lợn, gà, vịt bị nước lũ cuốn trôi… Hôm xảy ra sự cố rất may là ban ngày nên không có thiệt hại về người nhưng mất mát về tài sản vô cùng lớn (ước tính khoảng 10 tỉ đồng).
Cũng theo ông Viên, sau sự việc nước tràn từ cống D2000 hồ thải quặng đuôi nhà máy tuyển đồng Tả Phời về thôn, nhiều hộ dân dưới vùng hạ lưu bị ảnh hưởng mong muốn sớm được di chuyển đến nơi ở mới để đảm bảo an toàn, nhất là khi mưa lũ đang diễn biến phức tạp.
Ông Trần Văn Hưng - Chủ tịch UBND xã Tả Phời - cũng xác nhận, năm 2019, xảy ra sự cố nước từ cống tràn về ngập đường, cuốn trôi một số vật nuôi của bà con. Khi nắm bắt được thông tin, xã đã kiểm tra, xử lý và bồi thường thiệt hại cho người dân.
“Hiện nay, xã đang phối hợp cùng với Công ty Cổ phần Đồng Tả Phời huy động nhân lực, vật lực tập trung xử lý, khẩn trương khắc phục hậu quả để sớm ổn định cuộc sống cho bà con. Trước mắt, có khoảng 10 hộ đã được di chuyển khỏi vùng nguy hiểm để bố trí nơi tái định cư mới.
Đồng thời, hỗ trợ các nhu yếu phẩm thiết yếu cho các hộ dân bị mất tài sản, nhà cửa. Đối với một số người dân có biểu hiện ốm, đau nghi do ảnh hưởng từ chất thải đã có cán bộ, y bác sĩ đến khám, kiểm tra, theo dõi.
Ngoài ra, xã sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan chuyên môn của TP Lào Cai, các sở, ngành của tỉnh thống kê tài sản của người dân bị thiệt hại. Dự kiến trong tuần tới sẽ thực hiện áp giá để bồi thường cho bà con nhân dân” - Chủ tịch UBND xã Tả Phời thông tin.
Ông Đào Nhật Đình - chuyên gia độc lập về môi trường - nhận định, sự cố vỡ ống xả tràn hồ chứa đuôi quặng đồng ở Tả Phời do Công ty Cổ phần Đồng Tả Phời chưa chú trọng việc thoát nước khi mưa lớn. Khi lượng mưa vượt quá ngưỡng chịu đựng của hồ thì đương nhiên nguy cơ vỡ xảy ra.
Để tránh sự cố lặp lại, ông Đào Nhật Đình cho rằng, cần phải có giải pháp thoát nước khi mưa lớn cho cả hồ chứa bùn. Nếu để lượng nước thải này (bao gồm ôxit silic, ôxit nhôm, sắt, magie, đồng và các kim loại vết khác) ra môi trường, chảy xuống sông Hồng thì tác hại lâu dài không thể lượng hóa.
Video: Bản làng tan hoang sau sự cố vỡ hồ thải quặng đồng ở Lào Cai
