Sở Xây dựng TPHCM, cho biết, theo kế hoạch giai đoạn 2021-2025, dự kiến TPHCM phát triển khoảng 35.000 căn nhà nhà ở xã hội (NƠXH).
Kết quả đến quý II/2023, TPHCM hoàn thành đưa vào sử dụng 2 dự án NƠXH với 623 căn hộ; có 7 dự án NƠXH và nhà lưu trú công nhân đang thi công với quy mô 4.996 căn hộ.
Kết quả khiêm tốn là do thủ tục đầu tư dự án NƠXH phức tạp, gây nhiều trở ngại nên không thu hút nhiều nhà đầu tư quan tâm, đồng thời Chương trình Tín dụng 120.000 tỉ đồng cho vay ưu đãi phát triển NƠXH, nhà ở công nhân, cải tạo xây dựng chung cư cũ đã và đang gặp quá nhiều rào cản.
Hầu như các dự án nhà ở xã hội nào cũng bị vướng pháp lý nhưng việc giải quyết lại không thể nhanh được. Dự án phải đủ pháp lý thì ngân hàng mới “bơm vốn” nhưng theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường TPHCM, ngay những dự án NƠXH đã hoàn thành cũng chưa có dự án nào được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Về nguồn vốn hỗ trợ, gói tín dụng ưu đãi thì cho vay mãi cũng không ai vay. Đơn cử như từ tháng 6.2023, Sở Xây dựng TPHCM đã có Công văn số 8288/SXD - PTN&TTBĐS gửi UBND Thành phố thông tin có 6 dự án đủ điều kiện vay vốn (đợt 1) gói tín dụng 120.000 tỉ đồng.
Tới tháng 7, UBND TPHCM đã công bố công khai danh mục 6 dự án đủ điều kiện vay vốn với tổng mức dự kiến vay 2.776,7 tỉ đồng, để các ngân hàng có cơ sở áp dụng cho vay.
6 dự án gồm có 3 dự án NƠXH dành cho người thu nhập thấp với tổng mức dự kiến vay 910 tỉ đồng, 1 dự án NƠXH phục vụ cho công nhân thuê với tổng mức dự kiến vay 700 tỉ đồng và 2 dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư với tổng mức dự kiến vay 1.166,7 tỉ đồng.
Tuy nhiên tới nay, chỉ có dự án NƠXH phục vụ cho công nhân thuê thuộc Cụm công nghiệp tại phường Thạnh Mỹ Lợi, TP Thủ Đức do Công ty cổ phần ThuThiemGroup làm chủ đầu tư được Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Quận 7 (BIDV) thẩm định và đồng ý cấp tín dụng. Tuy nhiên, theo báo cáo từ BIDV thì chủ đầu tư này lại chưa có nhu cầu vay để triển khai dự án.
Các chủ đầu tư muốn tham gia NƠXH đều khá mệt mỏi vì thủ tục còn một số vấn đề vướng mắc cần tháo gỡ để các dự án NƠXH được triển khai thuận lợi, hiệu quả và hoàn thành kế hoạch giai đoạn 2021-2025. Bản thân lãnh đạo thành phố cũng nhận thấy những rào cản này. Cụ thể, công tác bồi thường giải phóng mặt bằng tại một số dự án NƠXH rất khó khăn, kéo dài, tiến độ thực hiện dự án chậm, thậm chí không thực hiện được.
Một số dự án nhà ở thương mại có quy mô sử dụng đất trên 10ha, tuy đã xác định quỹ đất 20% xây dựng NƠXH nhưng chủ đầu tư dự án chậm triển khai bồi thường giải phóng mặt bằng hoặc đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, nên chưa triển khai đầu tư xây dựng NƠXH… Quỹ đất cho phát triển NƠXH trong một số đồ án quy hoạch chưa được bố trí, gây ảnh hưởng đến sự chủ động trong việc chuẩn bị quỹ đất để thực hiện chương trình NƠXH mang tính dài hạn và căn cơ.
Hiện quỹ đất để phát triển NƠXH chủ yếu từ quỹ đất 20% chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại phải bàn giao và đất do các doanh nghiệp tự bồi thường, giải phóng mặt bằng để đầu tư xây dựng. Đồng thời, loại hình NƠXH chưa đa dạng, các loại căn hộ có diện tích nhỏ 25-30m2 và giá bán 300-400 triệu đồng/căn, và NƠXH để cho thuê, thuê mua còn ít, chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế.
Bên cạnh đó, nguồn vốn dài hạn để hỗ trợ các chủ đầu tư vay thực hiện dự án NƠXH, vay vốn xây dựng, các đối tượng được hưởng chính sách NƠXH vay vốn mua nhà chưa ổn định.
