Liên tiếp phát hành
Công ty cổ phần Tập đoàn Apec Group vừa thông báo đã phát hành thành công hơn 43,6 tỉ đồng trái phiếu riêng lẻ với kỳ hạn 5 năm, đáo hạn vào 9.12.2026. Đây là loại trái phiếu không chuyển đổi và không có tài sản đảm bảo. Lãi suất được tính cố định 13%/năm và cứ ba tháng trả lãi một lần.
Apec Group cũng là một cái tên gây chú ý khi mới đây trong cuộc “thanh lọc” thị trường trái phiếu, công ty này đã bị UBCKNN ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với số tiền 600 triệu đồng do huy động gần 500 tỉ đồng từ ngày 18.1 đến 6.8.2021 ra công chúng thông qua phương tiện thông tin đại chúng và cho các nhà đầu tư không xác định nhưng không nộp hồ sơ đăng ký.
Bên cạnh số tiền phạt, Apec Group bị buộc thu hồi chứng khoán đã chào bán, hoàn trả cho nhà đầu tư tiền mua chứng khoán hoặc tiền đặt cọc (nếu có) cộng thêm tiền lãi tính theo lãi suất tiền gửi không kỳ hạn của ngân hàng.
CTCP Phát triển Bất động sản Phát Đạt cũng vừa thông qua quyết định huy động vốn qua kênh trái phiếu. Đây là đợt chào bán thứ 9 trong năm nay, tiếp nối chuỗi huy động liên tục từ năm 2020. Cụ thể, Phát Đạt phát hành 1.500 trái phiếu với mệnh giá 100.000 đồng, tổng giá trị huy động 150 tỉ đồng. Đây là loại trái phiếu không chuyển đổi, không kèm chứng quyền, có tài sản đảm bảo và được tự do chuyển nhượng. Kỳ hạn trái phiếu là 2 năm, lãi suất cố định 12%/năm. Tài sản đảm bảo tiếp tục là cổ phần PDR cùng các tài sản khác. Các lần phát hành trước, tài sản đảm bảo của Phát Đạt cũng được đảm bảo bằng cổ phiếu.
Tập đoàn Đầu tư Địa ốc No Va (Novaland) cũng vừa thông qua Nghị quyết về việc huy động 1.500 tỉ trái phiếu. Việc này nằm trong Tờ trình tháng 7.2021 đã được thông qua. Công ty là một trong những đơn vị dẫn đầu về danh sách huy động trái phiếu từ đầu năm đến nay. Mới nhất, Novaland vừa huy động thêm 1.000 tỉ đồng trái phiếu. Trái phiếu là trái phiếu không chuyển đổi, không kèm chứng quyền và có tài sản đảm bảo. Kỳ hạn trái phiếu 2 năm, lãi suất cố định 10,5%/năm.
Theo báo cáo từ Hiệp hội thị trường trái phiếu, trong tháng 11.2021 có tổng cộng 40 đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ trong nước với tổng giá trị phát hành 18.276 tỉ đồng và 1 đợt phát hành ra công chúng của CTCP Vinhomes giá trị 2.090 tỉ đồng. Tổng giá trị phát hành trong tháng là 20.366 tỉ đồng.
Bất động sản là nhóm ngành dẫn đầu về tổng giá trị phát hành với 8.476 tỉ đồng, chiếm 42% tổng giá trị phát hành của tháng, trong đó có khoảng 59% trái phiếu phát hành bảo đảm bằng cổ phiếu hoặc không có tài sản bảo đảm.
Còn tính từ đầu năm đến hết tháng 11.2021, nhóm bất động sản dẫn đầu với tổng giá trị phát hành đạt 187.160 tỉ đồng, chiếm 38%. Trong đó, có khoảng có khoảng 30% giá trị trái phiếu phát hành không có tài sản bảo đảm hoặc bảo đảm bằng cổ phiếu (tỷ lệ này có xu hướng tăng lên so với tháng trước).
Rủi ro với nhóm trái phiếu không tài sản đảm bảo
Điều này cho thấy, kênh phát hành trái phiếu vẫn là một trong những kênh huy động vốn yêu thích của nhóm doanh nghiệp ngành bất động sản và cũng tồn tại nhiều vấn đề cảnh báo độ rủi ro cao. Đáng chú ý, theo quy định hiện hành, doanh nghiệp phát hành riêng lẻ không cần thiết phải có xếp hạng tín nhiệm. Chính vì vậy, thời gian qua, trái phiếu “3 không” - không tài sản đảm bảo, không xếp hạng tín nhiệm, không bảo lãnh thanh toán - xuất hiện tràn lan trên thị trường, tiềm ẩn rủi ro lớn cho nhà đầu tư.
Theo luật sư Nguyễn Thanh Nhã, văn phòng luật DBS, chất lượng trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ nhất là trong ngành bất động sản đang cho thấy độ rủi ro lớn do thiếu minh bạch và câu chuyện của Apec Group bị xử phạt là một minh chứng. Bom nợ Evergrande là bài học nhãn tiền cho Việt Nam. Thời gian qua, hàng loạt doanh nghiệp bất động sản thua lỗ, đòn bẩy tài chính cao, nhưng vẫn “tay không bắt giặc”, rầm rộ phát hành trái phiếu doanh nghiệp, huy động hàng ngàn tỷ đồng. Đa phần lượng trái phiếu doanh nghiệp này phát hành không có tài sản đảm bảo, không bảo lãnh thanh toán, không được xếp hạng tín nhiệm, cũng không ai quản lý, giám sát dòng tiền sau huy động vốn.
Ngay cả việc nhiều công ty sử dụng trái phiếu làm tài sản đảm bảo cũng vẫn chưa cho thấy độ an toàn. Các chuyên gia của SSI Research đã từng đưa ra lưu ý về việc dùng tài sản đảm bảo bằng cổ phiếu. Cụ thể, việc đảm bảo nghĩa vụ thanh toán nợ gốc lãi trái phiếu bằng cổ phiếu không có nhiều ý nghĩa vì khi sự kiện vi phạm xảy ra, doanh nghiệp mất khả năng thanh toán thì giá trị cổ phiếu dùng làm tài sản đảm bảo (thường là của tổ chức phát hành hoặc liên quan đến tổ chức phát hành) cũng sẽ sụt giảm nghiêm trọng.
