Số liệu trên được công bố tại Báo cáo thị trường trái phiếu doanh nghiệp quý 3/2021 do SSI Research công bố mới đây.
Một điểm đáng chú ý là việc các ngân hàng thương mại và công ty chứng khoán đang là pháp nhân sở hữu nhiều nhất các trái phiếu doanh nghiệp.
Cụ thể, theo Báo cáo của SSI thì tính đến hết tháng 9 đã có tới gần 60% lượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành là do các ngân hàng thương mại và công ty chứng khoán nắm giữ.
Tương tự, theo báo cáo của Công ty Xếp hạng tín nhiệm FiinRatings cũng cho thấy, trong 9 tháng đầu năm 2021, các ngân hàng thương mại và công ty chứng khoán vẫn tích cực nhất với việc mua đến gần 56% tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp, trong đó phần lớn là doanh nghiệp bất động sản.
Phần lớn các trái phiếu đều có tài sản bảo đảm hoặc bảo lãnh của bên thứ ba. Mặc dù vậy, có tài sản bảo đảm không có nghĩa là an toàn.
Theo Fiingroup, khi xếp hạng tín nhiệm cho một đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp bất động sản, tài sản bảo đảm không mang nhiều ý nghĩa.
Đáng quan tâm hơn chính là trong 9 tháng đầu năm nay, hơn 80% giá trị trái phiếu doanh nghiệp của ngành bất động sản dân cư phát hành thuộc về các doanh nghiệp chưa niêm yết. Đáng chú ý, sức khỏe tài chính của các doanh nghiệp này có những dấu hiệu đáng lo ngại.
Phân tích về những vấn đề liên quan đến các con số báo cáo trên, TS Nguyễn Duy Phương, Giám đốc đầu tư quỹ DG Investment cho biết, quan sát câu chuyện phát hành trái phiếu của khối doanh nghiệp bất động sản đang cho thấy một điều đáng lo ngại đó là không ít lô trái phiếu do các doanh nghiệp bất động sản được thu xếp phát hành và mua lại phần lớn bởi các công ty chứng khoán.
Trong đó có không ít công ty chứng khoán vốn có hình bóng là “sân sau” của ngân hàng. Điều này đặt ra vấn đề đáng lo ngại về việc mua để giúp cơ cấu lại nợ.
"Thị trường bất động sản hiện nay đang khó khăn, các doanh nghiệp đang phải đau đầu với câu chuyện trả nợ vay vì doanh thu không như kỳ vọng. Trái phiếu là lời giải đẹp cho bài toán xử lý nợ cho cả doanh nghiệp và ngân hàng.
Thứ nữa, trái phiếu doanh nghiệp nhưng có đến 80% là thuộc về các doanh nghiệp chưa niêm yết trên sàn chứng khoán. Lo ngại ở nhóm doanh nghiệp này cao là bởi vì khả năng trả nợ vay và sức khỏe tài chính khá yếu, hệ số đòn bẩy các doanh nghiệp này đang sử dụng cao hơn các doanh nghiệp cùng ngành nhưng đã niêm yết, giá trị trái phiếu phát hành tương đương một tỷ lệ đáng kể của tổng giá trị tài sản doanh nghiệp", TS Nguyễn Duy Phương nhận định.
Vấn đề xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp phát hành trái phiếu đang thực sự rất cần thiết ở Việt Nam. Các nhà đầu tư đang rất cần các xếp hạng minh bạch, tiêu chí rõ ràng để đánh giá sức khỏe cũng như khả năng trả nợ của doanh nghiệp phát hành.
Chất lượng của các xếp hạng cũng là một vấn đề đáng quan tâm khác vì đòi hỏi sự đánh giá độc lập, khách quan. Và quan trọng hơn nữa, là khả năng đưa ra các cảnh báo sớm từ các xếp hạng. Bởi vì nếu xếp hạng chỉ dựa vào thông tin quá khứ, thì xếp hạng chuyện đã rồi trong khi rủi ro là trong tương lai.
