Vẫn xảy ra tình trạng "vừa thiếu, vừa ế"
Đầu năm 2024, phân khúc NƠXH vẫn xảy ra tình trạng “vừa thiếu, vừa ế”. Theo báo cáo mới nhất về thị trường bất động sản của Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) cả nước có 499 dự án nhà ở xã hội (NƠXH) đã được triển khai, với gần 412.000 căn. Trong đó, 71 dự án đã hoàn thành với quy mô 37.868 căn, đạt 8,9% kế hoạch giai đoạn 2021 - 2025. Số lượng dự án đã khởi công xây dựng là 127 dự án, với 107.896 căn.
Số lượng dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư là 301 dự án (265.486 căn). Giá bán trung bình các sản phẩm NƠXH ở mức 18 triệu đồng/m2. Với một số dự án "hot", có hiện tượng khách hàng cần trả thêm tiền chênh lệch để tiếp cận nhưng về tổng thể, giao dịch vẫn rất chậm, cả quý I chỉ có 221 căn, tương đương 19% trong tổng nguồn cung mở bán.
Theo các chuyên gia của VARS, nhìn chung tình trạng thiếu cung trên tổng thể nhưng vẫn chật vật trong khâu bán hàng. Dự kiến trong thời gian tới, khi một số quy định trong luật mới chính thức có hiệu lực, sẽ góp phần giải tỏa một số nút thắt, tạo đà cho phân khúc này phát triển mạnh mẽ hơn.
Lý giải nguyên nhân chính khiến NƠXH vẫn xảy ra tình trạng “vừa thiếu, vừa ế” ông Nguyễn Hoàng Nam - Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần G-Home - cho rằng, do người cần mua thì không mua được, trong khi chính sách lại hướng về người không cần mua.
“Hiện nay luật đang siết đối tượng mua nên nhiều tỉnh chỉ có thể bán được cho công nhân, thậm chí chỉ bán cho công nhân trong một khu công nghiệp. Có tỉnh lại chỉ bán cho đối tượng công nhân trong khu công nghiệp nhưng chỉ thuộc một huyện... Trong khi đó, tính gắn kết của công nhân với địa phương chưa chắc đã cao. Thế nên những dự án có quy mô lớn lên đến hàng nghìn căn hộ không thể bán được hàng” - ông Nam cho hay.
Gỡ vướng về mặt thủ tục và nguồn vốn tín dụng
Theo Ngân hàng Nhà nước, từ tháng 4.2023, gói tín dụng 120.000 tỉ đồng cho vay ưu đãi phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân được triển khai để thực hiện mục tiêu xây 1 triệu căn nhà ở xã hội đến năm 2030. Mới đây, một ngân hàng thương mại tham gia gói tín dụng này, nâng tổng giá trị gói vay này lên 125.000 tỉ đồng.
Tuy nhiên, trên thực tế, kết quả giải ngân gói tín dụng này vẫn rất thấp. Với chủ đầu tư dự án mới giải ngân được 415 tỉ đồng tại 6 dự án, còn người mua nhà hơn 540 triệu đồng tại 2 dự án.
Nguyên nhân triển khai chậm, Ngân hàng Nhà nước cho rằng, nguồn cung nhà ở xã hội còn hạn chế. Ngoài ra, một số dự án còn gặp vướng mắc về mặt pháp lý, giải phóng mặt bằng, thủ tục tính tiền sử dụng đất, chuyển mục đích sử dụng đất... Điều này dẫn tới các ngân hàng chưa có cơ sở để cấp tín dụng cho chủ đầu tư dự án. Về phía người mua nhà, vướng bởi quy định đối tượng thụ hưởng còn phức tạp khiến người dân gặp khó khăn khi vay ưu đãi.
Thực tế, nhiều doanh nghiệp xây dựng dự án nhà ở xã hội mong muốn dùng chính dự án đang triển khai để thế chấp. Tuy nhiên, do là nhà ở xã hội, các ngân hàng có phần e ngại về giá trị và trình tự khi cần phát mại tài sản. Doanh nghiệp nếu không có tài sản khác để đem ra thế chấp thì việc vay vốn cũng không dễ dàng.
Đối với tiến độ giải ngân gói 120.000 tỉ đồng, bà Phạm Thị Miền - Phó Trưởng ban Nghiên cứu thị trường và tư vấn, xúc tiến đầu tư VARS nêu quan điểm của hội: “Với kết quả này có lẽ rất lâu sau chúng ta mới giải ngân được hết gói 120.000 tỉ đồng. Theo thông tin chúng tôi nhận được thì cả chủ đầu tư và người dân đều gặp khó khăn khi tiếp cận gói tín dụng này. Chúng tôi cho rằng, đã đến lúc phải có gói tín dụng riêng, đặc thù, mang tính chất trợ cấp cho phân khúc nhà ở xã hội, khi đó mới có thể đạt được mục tiêu. Khó có thể trông chờ vào sự tự nguyện từ gói 120.000 tỉ đồng của các ngân hàng thương mại”.
