Theo đó, UBND TP.HCM phân bổ cho UBND TP.Thủ Đức và 21 quận – huyện sử dụng 3.426 căn hộ và nền đất để giải quyết tạm cư, tái định cư cho người dân. Trong 3.426 nhà đất nói trên, bao gồm 781 căn hộ thuộc Chương trình 12.500 căn phục vụ tạm cư, tái định cư cho Khu đô thị mới Thủ Thiêm; 24 nền đất phục vụ tái định cư cho dự án Khu Công nghệ cao; 161 nền đất phục vụ cho dự án tái định cư Thảo Cầm Viên và 1.615 căn hộ và 845 nền đất còn lại.
Trong năm 2020, TP.HCM đã phân bổ 3.656 nhà đất cho các quận – huyện để bố trí tái định cư cho người dân. Tuy nhiên, tỷ lệ sử dụng rất thấp, chỉ 345 căn hộ và nền đất. Thậm chí, một số địa phương như Q.3, Q.5, Q.8, Q.Phú Nhuận, Huyện Củ Chi và Huyện Hóc Môn không sử dụng nhà đất nào. Sở Xây dựng TP.HCM cho biết, việc chậm sử dụng nhà ở tái định cư có một số nguyên nhân như công tác định giá bị kéo dài, các thủ tục đầu tư thay đổi, căn hộ xuống cấp cần sửa chữa trước khi bố trí…Theo Trung tâm quản lý nhà và giám định xây dựng, Sở Xây dựng TP.HCM, chi phí cho việc quản lý, bảo trì căn hộ chờ bố trí tái định cư rất tốn kém. Trong năm 2020, Thành phố ghi vốn chi khoảng 71 tỷ đồng để bảo trì cho quỹ căn hộ đang bị bỏ trống.
Trong khi đó, chương trình chỉnh trang đô thị của thành phố lại đang gặp nhiều bài toán khó trong đó có vấn đề tái định cư. Đơn cử như trong giai đoạn 2016-2020, TP.HCM đặt kế hoạch di dời hơn 20.000 căn nhà trên và ven kênh rạch, nhưng đến nay kết quả chỉ đạt một tỷ lệ rất nhỏ. Theo báo cáo của UBND quận 8, địa phương có 12.389 căn nhà lụp xụp (hơn 52.500 nhân khẩu), trong đó có khoảng 6.400 căn nhà trên bờ, gần 4.000 căn nhà có một phần trên bờ, một phần trên kênh rạch. Số căn nhà nằm hoàn toàn trên kênh rạch là hơn 2.000 căn cần di dời sớm. Riêng tuyến kênh Đôi có hơn 6.000 căn nhà nằm hai bên bờ Nam - Bắc.
Theo thống kê của ngành chức năng, TPHCM hiện có 21.851 căn nhà trên và ven kênh rạch (kênh Đôi - kênh Tẻ, kênh Tàu Hủ - Bến Nghé, rạch Xuyên Tâm…), tập trung ở các quận 4, 7, 8 và Bình Thạnh. Theo kế hoạch, giai đoạn 2016-2020, TPHCM phấn đấu di dời hơn 20.000 căn, nhằm chỉnh trang đô thị dọc 2 bên bờ và tổ chức lại cuộc sống tốt hơn cho người dân. Tuy nhiên, ước tính đến nay mới di dời được hơn 7.260 căn, đạt hơn 36% kế hoạch.
Theo Sở Xây dựng TPHCM, để di dời nhà ở trên và ven kênh rạch, TPHCM phải thực hiện 65 dự án với tổng kinh phí bồi thường, giải phóng mặt bằng, tái định cư ước tính hơn 44.000 tỷ đồng, trong khi nguồn vốn hạn hẹp và cùng lúc phải thực hiện nhiều dự án khác như chương trình giảm ùn tắc giao thông, chống ngập…Vướng mắc lớn nhất là TPHCM không còn nhiều quỹ đất công có giá trị lớn để thanh toán cho doanh nghiệp nếu họ tham gia di dời, tái định cư, chỉnh trang kênh rạch.
