Những ngày gần đây, dư luận đang quan tâm đến việc đề xuất mọi giao dịch bất động sản phải thông qua sàn.
Trong dự thảo mới nhất của Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) đang được lấy ý kiến, điều 57 quy định hai loại giao dịch bất động sản phải thông qua sàn, gồm: chủ đầu tư bán, cho thuê mua nhà ở hoặc công trình xây dựng hình thành trong tương lai; và chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại quyền sử dụng đất đã có hạ tầng kỹ thuật. Các giao dịch khác được khuyến khích thông qua sàn.
Ông Lê Hồng Nguyên - Trưởng cơ quan đại diện Liên đoàn Luật sư Việt Nam tại TP.HCM - cho biết, để ngăn chặn việc khai khống giá mua bán, cũng như tạo tính minh bạch cho thị trường nên quy định bắt buộc tất cả giao dịch bất động sản phải thông qua sàn, trừ trường hợp chuyển nhượng cho người cùng huyết thống hoặc tài sản thừa kế (cha mẹ, con cái, anh em…).
Vị này nói thêm, quy định “tổ chức, cá nhân khi bán, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê mua bất động sản phải thông qua sàn giao dịch” từng được nêu tại Luật Kinh doanh bất động sản 2006. Sau đó, yêu cầu này được bỏ khi sửa đổi luật năm 2014 nhằm nới lỏng cho thị trường bất động sản.
Tuy nhiên, thực tế hiện nay cho thấy, do không có quy định mọi giao dịch bất động sản phải thông qua sàn nên không thể kiểm soát được việc mua bán, nhất là giá trị thật của các hợp đồng chuyển nhượng. Điều này đã để lại nhiều hệ lụy lớn cho thị trường như phân lô bán nền tràn lan, bong bóng bất động sản.
Có cùng quan điểm, luật sư Nguyễn Văn Hậu - Chủ nhiệm cơ quan truyền thông Liên đoàn Luật sư Việt Nam - bày tỏ, việc kinh doanh bất động sản phải qua sàn mới đảm bảo tính minh bạch cho thị trường, tăng cơ sở giữ liệu về giá thị trường.
Hơn hết, Nghị quyết 18/2022 đã nêu rõ, yêu cầu công khai giá đất, bắt buộc giao dịch phải thông qua các sàn giao dịch, thanh toán qua ngân hàng, không dùng tiền mặt.
Bên cạnh những ý kiến ủng hộ thì đề xuất mọi giao dịch bất động sản phải thông qua sàn cũng nhận về nhiều ý kiến phản đối.
Trao đổi với Báo Lao Động, Luật sư Lê Văn Hồi - Giám đốc Công ty Luật My Way - bày tỏ quan điểm không đồng tình nếu mọi giao dịch bất động sản phải thông qua sàn giao dịch.
Theo đó, ông Hồi đưa ra ba lý do khiến đề xuất này không có tính khả thi và đạt được hiệu quả như mong muốn. Thứ nhất, sẽ phát sinh thêm chi phí dịch vụ của sàn.
Thứ hai, sàn giao dịch bất động sản không có chức năng và không thể giải quyết được những bất cập đang tồn tại trên thị trường hiện nay, trong đó có kiểm soát việc chống thất thu thuế.
Cuối cùng nên tôn trọng sự tự do, tự nguyện của những người kinh doanh để đảm bảo tính cạnh tranh trên thị trường, kích thích các bên tham gia giao dịch.
Dưới góc độ là chuyên gia bất động sản, ông Nguyễn Quốc Bảo - Chủ tịch CLB bất động sản TP.HCM - cũng đồng quan điểm, không nên bắt buộc mọi giao dịch nhà đất đều phải thông qua sàn.
Theo đó, chỉ những sản phẩm dự án hình thành trong tương lai, chưa có sổ mới nên khuyến khích giao dịch qua sàn để giảm rủi ro pháp lý cho người mua. Còn với giao dịch đã có sổ đỏ, sổ hồng, không cần bắt buộc vì tính pháp lý đã được xác nhận hoàn chỉnh.
Chuyên gia pháp lý Nguyễn Huy An cho rằng, nếu Luật Kinh doanh bất động sản quy định giao dịch bất động sản bắt buộc phải qua sàn giao dịch bất động sản chắc chắn sẽ vấp phải trở ngại lớn khi triển khai luật vào đời sống kinh tế, xã hội.
“Ông chủ một dự án muốn bán sản phẩm của mình cho người thân nhưng phải đi nhờ cậy người khác mới bán được sản phẩm đó. Theo quy định trong dự thảo thì đúng nhưng trên thực tế là điều không thể xảy ra”, ông An nói.
