Trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý về nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ - Môi trường Phan Xuân Dũng cho biết, một số ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị cần quy định tăng tỷ trọng đầu tư từ ngân sách nhà nước cho đường sắt hoặc giao Chính phủ định hướng thu hút vốn đầu tư phát triển hạ tầng đường sắt.
Tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng cho rằng, để khắc phục tình trạng tỉ trọng đầu tư cho hạ tầng ngành đường sắt so với các loại hình giao thông khác là rất thấp, khó huy động các nguồn lực ngoài Nhà nước đầu tư và để có thể đáp ứng được yêu cầu của chiến lược, quy hoạch phát triển GTVT đường sắt đặt ra; kinh nghiệm một số nước, kể cả các nước phát triển cũng cho thấy đầu tư chính cho đường sắt vẫn là Nhà nước.
ĐB Đặng Hoàng Tuấn (Long An) cũng nhận thấy, thời gian qua, việc bố trí vốn cho đường sắt không lớn, chỉ chiếm khoảng 2,45% tổng mức đầu tư của ngành giao thông và chủ yếu cho bảo trì, sửa chữa đường sắt. Như vậy, chính sách tập trung đầu tư phát triển như Luật 2005 chưa đi vào thực tiễn.
“Để phát triển ngành đường sắt, cần thiết phải quy định mức tối thiểu đầu tư kết cấu hạ tầng đường sắt và giao Chính phủ căn cứ tình hình thực tế, quyết định tỉ trọng đầu tư xây dựng đường sắt trong tổng mức đầu tư công cho ngành GTVT”, ông Tuấn nói.
Tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Trương Quang Nghĩa cho biết: Thực sự, trong thời gian vừa qua, chúng ta đã ít quan tâm với ngành đường sắt có hơn 100 tuổi. Khi có hệ thống đường sắt, chúng ta là một trong những nước rất hiếm có được đường sắt hiện đại như vậy. Nhưng sau 100 năm, đường sắt của chúng ta cứ kém dần đi và cho đến hiện nay, thực sự rất lạc hậu.
“Như các vị đại biểu quan tâm và cũng đã nêu, từ năm 2011-2015, đầu tư cho ngành đường sắt rất hạn chế với khoảng 3,18% trong cơ cấu đầu tư trong ngành giao thông, bên cạnh đó, đường bộ là 88,89%. Tất nhiên đường bộ hiện nay đã đóng vai trò hết sức quan trọng cho hệ thống giao thông của chúng ta, nhưng đường sắt ít được quan tâm, đặc biệt là các kết nối phương thức khác nhau. Chính vì vậy, đường sắt ngày càng khó phát huy”, ông Nghĩa nói.
Ông Nghĩa cho biết: Năm 2016 vận tải đường sắt đối với hàng hóa chỉ còn có 0,4%. Đấy là một trong những lý do dẫn tới chi phí vận tải của chúng ta rất cao so với thế giới. Chi phí logistic của chúng ta đối với cơ cấu GDP là khoảng 22%, riêng vận tải chiếm tới 60%, như vậy có thể nói cơ cấu sao cho hợp lý để có thể phát huy được các phương thức vận tải lớn, chi phí thấp, đặc biệt an toàn.
Ông Nghĩa cũng thay mặt ban soạn thảo xin được tiếp thu nghiêm túc và hoàn thiện để báo cáo trình các đại biểu Quốc hội trong thời gian sớm nhất.
