Khoảng 3 triệu người lao động sẽ được nghỉ hưu sớm
Ngày 20.11, Quốc hội biểu quyết thông qua Bộ luật Lao động sửa đổi. Bộ luật lần này có những điểm mới nào so với Bộ luật Lao động năm 2012, thưa Bộ trưởng?
- Quốc hội biểu quyết thông qua Bộ luật Lao động sửa đổi là sự kiện rất quan trọng và có ý nghĩa to lớn đối với việc xây dựng quan hệ lao động và phát triển lực lượng lao động của chúng ta.
Đây là một bộ luật có nội dung phạm vi rất lớn và tác động rất sâu rộng đến hàng chục triệu người lao động, gồm cả lực lượng có quan hệ lao động khu vực phi chính thức và chính thức.
Bộ luật thông qua kỳ này có rất nhiều điểm mới, đặc biệt có hơn 10 điểm mới đối với người lao động và gần 10 điều đối với tổ chức người đại diện cũng như tổ chức của người lao động. Ở đây có những nội dung có tính lịch sử, có những vấn đề, nội dung tác động đến vài chục năm đối với chúng ta. Chẳng hạn như vấn đề liên quan đến điều chỉnh tuổi nghỉ hưu theo lộ trình tăng chậm, nhằm thực hiện được mục tiêu chúng ta đã đặt ra.
Hay là vấn đề phát triển quan hệ lao động trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Những vấn đề liên quan đến tiền lương, thương lượng, phát triển doanh nghiệp cũng như tạo điều kiện thương lượng tập thể trong thời gian tới.
Vấn đềtăng tuổi nghỉ hưu quy định trong bộ luật lần này sẽ tác động ra sao đến người lao động, trong khi trước đó nội dung này còn có nhiều ý kiến khác nhau?
- Có thể nói rằng vấn đề điều chỉnh tăng dần tuổi nghỉ hưu là một chủ trương, quyết sách rất lớn của Đảng và Nhà nước. Một tầm nhìn có tính chất chiến lược nhằm đi trước, đón đầu thách thức già hóa dân số, giải quyết mục tiêu vừa đảm bảo phát triển kinh tế, xã hội nhưng vẫn phải đảm bảo cân đối công ăn việc làm, phát triển bền vững quỹ bảo hiểm, tiến tới giảm dần khoảng cách về giới...
Việc điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu là xu hướng chung của thế giới, nhưng cũng chưa bao giờ dễ đối với bất cứ quốc gia nào, vì nó tác động đến hàng chục triệu người lao động. Trong mỗi hoàn cảnh, mỗi điều kiện cụ thể thì cách ứng xử phải khác nhau.
Quốc hội kỳ này thông qua việc điều chỉnh tuổi nghỉ hưu theo lộ trình tăng dần. Bắt đầu từ ngày 1.1.2021, chúng ta điều chỉnh tuổi nghỉ hưu để 2028 thì đàn ông đạt tuổi nghỉ hưu ở tuổi 62, người phụ nữ đến 2035 sẽ đạt độ tuổi 60. Như vậy, lộ trình của chúng ta rất rõ, tăng dần và tăng dần đều theo hướng tăng chậm, đối với nam mỗi năm tăng 3 tháng, đối với nữ là 4 tháng.
Tuy nhiên, tôi muốn nhấn mạnh, đây là điều chỉnh tuổi nghỉ hưu đối với người lao động trong điều kiện bình thường. Còn đối với những đối tượng đặc thù, làm việc trong điều kiện độc hại thì có hướng dẫn cụ thể.
Chẳng hạn hiện nay chúng ta có 1.810 ngành nghề, công việc, lĩnh vực nặng nhọc độc hại và vùng khó khăn, thì số này khoảng 3 triệu người. 3 triệu người này sẽ được nghỉ hưu sớm nhưng không quá 5 năm.
Những trường hợp có trình độ cao, yêu cầu công việc đặt ra thì có thể kéo dài tuổi nghỉ hưu nhưng không quá 5 năm. Song họ không làm công tác quản lý nữa mà chuyển sang làm chuyên gia, chuyên môn.
Tăng thêm ngày nghỉ vào dịp Quốc khánh là sáng suốt
Một điểm mới trong Bộ luật Lao động sửa đổi là tăng thêm một ngày nghỉ lễ trong năm. Bộ trưởng đánh giá điểm mới này tác động đến người lao động ra sao?
- Tăng thêm ngày nghỉ này nhằm mục tiêu tạo điều kiện cho người lao động nghỉ ngơi, quây quần với gia đình, nâng cao sức khỏe… Vì mục tiêu này, Chính phủ hết sức cầu thị, lấy ý kiến nhân dân và đại biểu Quốc hội về việc bổ sung thêm một ngày nghỉ lễ.
Phần đông đều thống nhất việc bổ sung một ngày nghỉ lễ là cần thiết, còn quyền quyết định nghỉ ngày nào, bổ sung vào dịp Quốc khánh hay ngày khác là quyền của Quốc hội và Chính phủ hoàn toàn ủng hộ việc này.
Hôm nay, Quốc hội đã đưa ra quyết định mà tôi cho rằng rất sáng suốt khi chọn ngày nghỉ tăng thêm vào dịp Quốc khánh. Nghỉ vào dịp Tết độc lập có ý nghĩa cao quý, vừa tạo điều kiện để toàn dân có điều kiện chăm sóc con cái, người lao động được nghỉ ngơi.
Còn việc chọn nghỉ trước hay sau Quốc khánh 2.9, trong quá trình tổ chức thực hiện, Chính phủ sẽ căn cứ vào điều kiện cụ thể.
Ví dụ nếu ngày Quốc khánh (2.9) trùng vào thứ bảy, thì chúng ta sẽ cho nghỉ sớm (1.9). Nếu trùng vào ngày chủ nhật, chúng ta sẽ nghỉ vào ngày tiếp theo (3.9). Mục đích là sẽ tạo điều kiện để người lao được nghỉ liên tục 2 ngày hoặc 3 ngày, có thêm thời gian nghỉ ngơi, chăm sóc gia đình.
Sẽ có lộ trình đề xuất với Quốc hội để giảm giờ làm việc
Nhiều người lao động có mong muốn giảm giờ làm việc bình thường, để có sự bình đẳng giữa người làm việc trong khu vực hành chính nhà nước và doanh nghiệp. Về đề xuất này, Ủy ban Thường vụ đã đề nghị đưa vào Nghị quyết của kỳ họp, giao Chính phủ có lộ trình cụ thể. Quan điểm của Bộ LĐTBXH về vấn đề này thế nào và sẽ có lộ trình thực hiện ra sao?
- Điều chỉnh giờ làm việc bình thường là vấn đề lớn, tác động sâu rộng đến tất cả các chủ thể, các đối tượng như người lao động, chủ sử dụng lao động, doanh nghiệp. Do đó chúng ta phải có đánh giá toàn diện về vấn đề này. Chính vì vậy, Chính phủ đề nghị và Quốc hội đã thống nhất là ghi vào trong nghị quyết giao cho Chính phủ nghiên cứu, xem xét để có lộ trình đề xuất với Quốc hội để giảm giờ làm việc ở thời điểm thích hợp.
Ngay sau kỳ họp Quốc hội này, Chính phủ sẽ xem xét đánh giá dựa trên từng giai đoạn cụ thể để trình với Quốc hội xem xét. Có thể 1 năm, 2 năm, nếu có điều kiện cho phép thì chúng ta có thể thực hiện điều này sớm hơn. Chúng ta sẽ rất linh hoạt.
Chúng tôi cũng mong muốn, nếu điều kiện kinh tế xã hội tốt lên, thì chúng ta có thể giảm dần giờ làm việc bình thường càng sớm càng tốt.
Cảm ơn Bộ trưởng đã chia sẻ!
