Điều 91 Bộ luật Lao động 2012 quy định: Mức lương tối thiểu được xác định theo tháng, ngày, giờ và được xác lập theo vùng, ngành. Quy định này được sửa trong Bộ luật Lao động 2019 thành: Mức lương tối thiểu được xác lập theo vùng, ấn định theo tháng, giờ.
Nghị quyết 27-NQ/TW ngày 21.5.2018 của Hội nghị lần thứ 7 Ban chấp hành Trung ương khoá XII về cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong doanh nghiệp có nêu: Bổ sung quy định mức lương tối thiểu vùng theo giờ nhằm nâng cao độ bao phủ của tiền lương tối thiểu và đáp ứng tính linh hoạt của thị trường lao động.
Theo bà Nguyễn Huyền Lê (Cục Quan hệ Lao động và Tiền lương, Bộ Lao động Thương binh và xã hội) cho biết, Cục đang rất chủ động nghiên cứu đề xuất tiền lương tối thiểu theo giờ.
Theo bà Nguyễn Huyền Lê, ban hành lương tối thiểu theo giờ sẽ mở rộng số người lao động được bảo vệ bởi lương tối thiểu. Mục đích của việc ban hành tiền lương tối thiểu theo giờ là bao phủ toàn bộ nhóm lao động phi chính thức, không trọn thời gian.
Bà Lê dẫn con số thống kê vào năm 2018 cho thấy, trong số 26,8 triệu lao động làm công hưởng lương, thì có tới 10 triệu lao động không chọn thời gian, trả lương theo giờ, khu vực phi chính thức. Đa phần trong số 10 triệu lao động này là không có trình độ chuyên môn kỹ thuật, ở độ tuổi trẻ và thường làm các công việc giản đơn.
“Tính chất làm việc của nhóm này là phi chính thức, linh hoạt, không có sự thoả thuận cố định, công việc đơn giản. Lương thực tế họ đang nhận phổ biến nằm trong khoảng 18.000-23.000 đồng/giờ.
Có một số vị trí trả lương theo giờ khá cao, ví dụ công việc tư vấn kỹ thuật, trông trẻ… với mức lương từ 70.000 – 180.000 đồng/giờ” - bà Lê cho biết.
Vẫn theo bà Lê, đa phần nhóm lao động này không có hợp đồng lao động, hoặc chỉ có thoả thuận miệng, tính chất công việc không bền vững, bấp bênh, rất dễ có việc nhưng rất dễ mất việc. Phần lớn nhóm lao động này không tham gia bảo hiểm xã hội.
Theo bà Nguyễn Huyền Lê, từ kinh nghiệm quốc tế, yếu tố xác định lương tối thiểu theo giờ có thể chia thành 3 nhóm: Những nhu cầu của người lao động và gia đình họ: mức sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ; những nhân tố về kinh tế: tăng trưởng kinh tế, thị trường lao động, đảm bảo chi phí cuộc sống; mức lương bình quân, năng lực của doanh nghiệp, năng suất lao động .
Ông Lê Đình Quảng – Phó Trưởng Ban Chính sách – Pháp luật (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam) cũng cho rằng, một trong những vấn đề cần lưu tâm trong phiên thảo luận của Hội đồng Tiền lương Quốc gia về tiền lương tối thiểu vùng dự kiến diễn ra vào quý I.2022 chính là lương tối thiểu theo giờ.
