Theo Điều 91 Bộ luật Lao động 2012, mức lương tối thiểu vùng được xác định theo tháng, ngày, giờ và được xác lập theo vùng, ngành.
Tuy nhiên, tại Bộ luật Lao động 2019, mức lương tối thiểu chỉ còn được xác lập theo vùng, ấn định theo tháng, giờ và bỏ quy định xác lập theo ngành và ấn định theo ngày so với quy định cũ.
Đồng nghĩa, việc xác định mức lương tối thiểu ngành thông qua thương lượng tập thể ngành, ghi trong thỏa ước lao động tập thể ngành, không thấp hơn mức lương tối thiểu vùng cũng không còn được áp dụng từ ngày 1.1.2021 - thời điểm Bộ luật Lao động 2019 chính thức có hiệu lực.
Mức lương tối thiểu được Bộ luật Lao động 2019 định nghĩa là mức lương thấp nhất được trả cho người lao động làm công việc giản đơn nhất trong điều kiện bình thường nhằm bảo đảm mức sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ, phù hợp điều kiện phát triển kinh tế, xã hội.
Cuối tháng 8, Hội đồng Tiền lương Quốc gia cũng đã có dự thảo khuyến nghị với Chính phủ phương án tiền lương tối thiểu vùng áp dụng với người lao động trong các doanh nghiệp trong năm 2021 theo hướng tiếp tục thực hiện mức lương tối thiểu vùng năm 2020 đến hết năm 2021, chưa điều chỉnh lương tối thiểu vùng đã được quy định trong Nghị định 90/2019/NĐ-CP.
Trong dự thảo, Hội đồng Tiền lương Quốc gia cũng phân tích rõ những ưu và nhược điểm. Về ưu điểm, đề xuất thể hiện được rõ ràng, ổn định để doanh nghiệp chủ động sắp xếp, ổn định sản xuất - kinh doanh, đảm bảo việc làm cho người lao đọng trong bối cảnh trong nước và quốc tế bị tác động sâu từ đại dịch COVID-19, góp phần thu hút đầu tư nước ngoài trong bối cảnh xung đột thương mại giữa các nước lớn.
Người lao động, doanh nghiệp và nhà nước cũng góp phần chia sẻ khó khăn và thực hiện trách nhiệm trong việc đảm bảo cuộc sống cho người lao động theo Nghị quyết của Chính phủ. Tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp vượt qua khó khăn, lấy đà phục hồi do ảnh hưởng dịch COVID-19 và sau nhiều năm liên tục điều chỉnh mức lương tối thiểu vùng để duy trì sản xuất, việc làm.
Bên cạnh đó, dự thảo cũng tạo thuận lợi cho người lao động có cơ hội giữ được việc làm hoặc đang mất việc làm có cơ hội sớm quay lại thị trường lao động.
Đảm bảo được tính thống nhất trong chủ trương chung của Chính phủ trong việc thực hiện tổng thể giải pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người lao động. Cùng với đó, đồng bộ trong lộ trình cải cách tiền lương giữa các khu vực theo tinh thần Nghị số 27-NQ/TW.
Đồng thời, dự thảo cũng đề cập hạn chế của đề xuất là trong ngắn hạn, nếu chỉ số giá tiêu dùng của năm 2021 lên cao (trên 2,5 %) thì tiền lương tối thiểu thực tế sẽ bị giảm so với mức sống tối thiểu.
Bà Nguyễn Thị Lan Hương, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học lao động và xã hội (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội) cho biết, chưa nên tăng lương tối thiểu vùng trong năm 2021, bởi mục tiêu trước mắt hiện nay là bảo vệ việc làm cho người lao động.
Hiện, các hoạt động sản xuất kinh doanh đang dần trở lại. Dù thị trường trong nước có hồi phục mà thị trường nước ngoài chưa, bà Hương cũng cho rằng, nền kinh tế nước ta phụ thuộc vào xuất nhập khẩu vẫn bị ảnh hưởng.
Do đó, theo chuyên gia này, việc tăng lương tối thiểu vùng phải tính toán hài hòa quyền lợi của cả doanh nghiệp và người lao động, cứu người lao động nhưng cũng phải cứu cả doanh nghiệp.
