Du xuân trảy hội 14 lễ hội đầu năm lớn nhất khắp ba miền

Hội làng Đồng Kỵ (xã Đồng Quang, thị xã Từ Sơn, Bắc Ninh) tưởng nhớ, tái hiện ngày Thánh Thiên Cương - vị tướng sau này được dân tôn thờ làm Thành hoàng làng - ra lệnh xuất quân đánh giặc.

Lễ hội thực chất bắt đầu từ sáng sớm mùng 3 với lễ rước thỉnh Đức Thánh Thiên Cương lên Đền Trung. Ngày chính hội mùng 4 có nghi thức rước hai quả pháo lớn do các thanh niên trai tráng trong làng rước từ nhà ông đám trưởng (Trưởng Ban Khánh tiết) ra đình cùng với đoàn tế hàng trăm người.

Trong 3 ngày diễn ra lễ hội, làng Đồng Kỵ có nhiều hoạt động văn hóa dân gian truyền thống như hát quan họ trên thuyền, biểu diễn tuồng trong sân đình và các môn thể thao, các trò chơi dân gian như vật cổ truyền, cờ tướng, chọi gà…

Lễ hội núi Bà Đen khai mạc ngày mùng 4 tết và kéo dài đến hết tháng giêng, còn được gọi là lễ hội Linh Sơn Thánh Mẫu và là một trong những lễ hội mùa xuân lớn nhất phía Nam. Vị thần thờ chính trên núi là Bà Đen hay còn gọi là Linh Sơn Thánh Mẫu, được thờ ở Điện Bà ở khoảng lưng chừng núi. Du khách có thể lên chùa Bà trên núi bằng cách đi bộ hoặc cáp treo.

Hội gò Đống Đa diễn ra tại gò Đống Đa (đường Tây Sơn, quận Đống Đa, Hà Nội), để tưởng nhớ chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa của Quang Trung hoàng đế trước quân xâm lược nhà Thanh.

Lễ hội có nhiều trò chơi vui khoẻ, thể hiện rõ tinh thần thượng võ và đặc biệt là lễ rước rồng lửa Thăng Long từ đình làng Khương Thượng đến gò Đống Đa. Sau đám rước rồng lửa là lễ dâng hương, lễ đọc văn, cuộc tế diễn ra ở đình Khương Thượng, lễ cầu siêu ở chùa Đồng Quang.

Sau những nghi thức trang trọng là đến các trò chơi và biểu diễn nghệ thuật dân gian như múa lân, múa rồng, đấu vật, cờ người, chọi gà…

Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn khai hội vào mùng 5 tết, tại khu vực chùa Đọi, xã Đọi Sơn, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam, nhằm kỷ niệm ngày vua Lê Đại Hành về cày Tịch điền trên cánh đồng dưới chân núi xã Đọi Sơn.

Lễ hội thường gồm 2 phần. Phần lễ sẽ có các nghi thức: Lễ cáo yết, lễ rước nước, lễ sái tịnh, lễ cầu an, rước kiệu, lễ tịch điền… và phần hội có thi vẽ trâu, giải vật thượng võ, các chương trình ca múa nhạc; trò chơi dân gian...

Lễ hội chùa Hương khai hội từ mùng 6 đến hết tháng 3 âm lịch, tại xã Hương Sơn, huyện Mỹ Đức, Hà Nội. Dù vậy, ngày từ ngày mùng 1, mùng 2 tết đã có hàng vạn phật tử cùng du khách khắp bốn phương trẩy hội. Những ngày quan trọng nhất lễ hội là từ rằm tháng riêng đến 18.2 âm lịch - ngày lễ khai sơn (lễ mở cửa rừng) của địa phương.

Lễ hội đền Sóc tổ chức tại xã Phù Linh (huyện Sóc Sơn, Hà Nội), theo truyền thuyết là nơi Thánh Gióng bay về trời.

Hội bắt đầu với lễ khai quang và lễ tắm tượng tại đền Thượng, kế tiếp là hai lễ chính rước dâng hoa tre và lễ chém tướng, trong đó có màn cướp hoa tre cầu may. Ngoài ra còn có lễ rước voi của làng Dược Thượng được thực hiện bởi 12 thanh niên khỏe mạnh, vừa đi vừa đánh trống, hò reo vang dậy một vùng.

Tuy nhiên, những năm gần đây, nghi lễ cướp lộc hoa tre bị biến tướng thành các màn ẩu đả, xô xát của các thanh niên địa phương.

Lễ hội làng Ném Thượng diễn ra tại làng Ném Thượng (xã Khắc Niệm, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh) nhằm tưởng nhớ vị Thành hoàng làng đã chém lợn để nuôi quân, đồng thời cầu mong một năm mới an lành, may mắn.

Chỉ là một lễ hội nhỏ ở làng, nhưng lễ hội Ném Thượng vài năm qua gây chú ý với nghi thức chém lợn giữa sân đình gây nhiều tranh cãi. Từ hai năm nay, Bộ VHTTDL, Sở VHTTDL tỉnh Bắc Ninh đã chỉ đạo lễ hội không thực hiện nghi thức chém lợn giữa sân đình.

Hội chợ Viềng diễn ra tại xã Kim Thái (huyện Vụ Bản và thị trấn Nam Giang, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định). Chợ Viềng mỗi năm chỉ họp duy nhất một phiên từ đêm mùng 7 đến hết mùng 8, bày bán chủ yếu là các loại cây trồng, nông cụ và đồ cổ, từ hoa cây cảnh đến cuốc, xẻng và cả những những bộ tế khí, lư hương đồng… Với quan niệm đi chợ Viềng “mua may, bán rủi”, người bán kẻ mua đều vui vẻ, người bán không nói thách và người mua cũng không mặc cả, chỉ cần bán hoặc mua được một vật gì đó dù rất nhỏ để được may mắn, tốt lành cho cả năm.

Lễ hội Yên Tử tổ chức tại khu di tích Yên Tử (xã Thượng Yên Công, huyện Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh), nơi vua Trần Nhân Tông về tu luyện, khai sinh ra trường phái Trúc Lâm Yên Tử và hóa Phật.

Lễ hội Yên Tử được tổ chức với nhiều nghi lễ linh thiêng như: Lễ dâng hương cúng Phật, bái Tổ Trúc Lâm; văn nghệ diễn xướng tái hiện sự tích lịch sử, văn hóa tâm linh, những huyền thoại về Tam Tổ Thiền phái Trúc Lâm tôn kính; Lễ khai ấn "Dấu thiêng chùa Đồng" đầu năm…

Lễ hội diễn ra vào ngày 9 - 10 tháng giêng, là hội vật truyền thống mang nét văn hóa đặc sắc của xứ Huế. Lễ hội không chỉ mang yếu tố tâm linh truyền thống mà còn là một hoạt động vui, khỏe đầy tinh thần thượng võ, kích thích việc rèn luyện sức khỏe, lòng dũng cả, nhất là với lớp trai trẻ.

Hội được tổ chức vào ngày 12 tháng giêng tại Thái Dương Hạ, Thuận An, thành phố Huế, để tưởng nhớ vị thành hoàng của làng Trương Quý Công (biệt danh của Trương Thiều), người gốc Thanh Hoá có công dạy cho dân nghèo đánh cá và buôn bán ghe mành.

Trò diễn bủa lưới trong hội cầu ngư sẽ được tổ chức trước đình làng. Sau đó là cuộc đua thuyền trên phá của các xã lân cận...

Hội Lim diễn ra ở thị trấn Lim (huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh), nổi tiếng với các màn diễn xướng quan họ, là nét kết tinh văn hoá độc đáo của vùng Kinh Bắc.

13 tháng giêng là ngày chính hội, mở đầu bằng lễ rước kéo dài tới cả cây số với nhiều nghi lễ và tục trò dân gian nổi tiếng, trong đó có tục hát thờ tế lễ hậu thần.

Hội Lim có nhiều trò chơi dân gian như đấu võ, đấu vật, đấu cờ, đu tiên, thi dệt cửi, nấu cơm, đặc sắc hơn cả là phần hát hội trên bến dưới thuyền với những làn điệu quan họ - nét văn hóa truyền thống miền Kinh Bắc đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.

Lễ hội diễn ra từ ngày 13 - 15 tháng giêng, được xem là lễ hội lớn nhất Bình Dương. Lễ cúng vía Bà được tiến hành vào lúc nửa đêm 14 đến sáng 15 tháng giêng. Ngày 15 là lễ rước kiệu Bà đi xung quanh trung tâm thành phố Thủ Dầu Một cùng đội múa lân, mọi người làm lễ cúng, lễ cầu phúc, cầu lộc cho năm mới tại chùa và trước nhà mình nơi đoàn rước kiệu Bà đi qua.

Lễ hội đền Trần diễn ra tại phường Lộc Vượng (TP Nam Định), quan trọng nhất là lễ khai ấn đền Trần vào rạng sáng ngày rằm tháng giêng hàng năm. Lễ khai ấn là một tập tục văn hóa mang tính nhân văn để nhà vua tế lễ trời, đất, tiên tổ, thể hiện lòng thành kính biết ơn non sông, cha ông…

Nhiều người tin rằng xin được một lá ấn đền Trần trong ngày hội xuân sẽ có một năm thuận buồm xuôi gió trong công việc nên rất nhiều người về tham dự lễ hội, gây nên cảnh chen chúc, tắc nghẽn, thậm chí giẫm đạp lên nhau và rao bán các lá ấn giả bên đường.