Trong số gần 5.000 container trên, quá một nửa không có người nhận và thậm chí nhiều trường hợp đơn vị nhập khẩu biệt vô âm tín, đến ngay cả cơ quan hải quan triển khai đi tìm chủ hàng cũng không lần ra. Thực trạng này đặt ra một tình thế, nếu số hàng trên lưu kho quá hạn muốn đem thiêu hủy, chi phí có khi còn lớn hơn giá trị lô hàng đã nhập về. Vấn đề nan giải là, nguồn kinh phí để tiêu hủy lấy từ đâu và hạch toán như thế nào?
Theo cơ quan hải quan, những container phế liệu “vắng chủ” có phần lớn là của các đơn vị tạm nhập về Việt Nam để tái xuất sang Trung Quốc. Tuy nhiên khi Trung Quốc ban hành lệnh cấm nhập khẩu hàng chục loại phế liệu từ đầu năm 2018 thì những container trên nằm chết dí ở một số cảng của Việt Nam.
Trường hợp thứ hai là nhập khẩu rác thải nhưng khai gian, khai man để núp bóng phế liệu nhập về phục vụ sản xuất, song khi bị cơ quan chức năng phát hiện, chủ hàng hoặc đơn vị nhập khẩu ủy thác dùng chiêu “gửi nhầm” để phủi trách nhiệm nhằm tránh bị “rầy rà” trước pháp luật.
Thủ tướng Chính phủ vừa có Chỉ thị số 27/CT-TTg về một số giải pháp cấp bách tăng cường công tác quản lí đối với hoạt động nhập khẩu và sử dụng phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất, trong đó yêu cầu tái xuất các lô rác thải núp bóng phế liệu nhập khẩu.
Đây là việc cần thiết, thể hiện thái độ kiên quyết với việc nhập khẩu rác thải và những hành vi biến Việt Nam thành vùng trũng của rác thải từ các nơi trên thế giới đổ về.
Thậm chí, chúng ta cần “tuyên chiến” với tình trạng nhập khẩu rác thải vào Việt Nam núp bóng phế liệu để phục vụ sản xuất. Trong số hàng chục, hàng trăm trường hợp đã phát hiện ra nhập khẩu rác thải vi phạm quy định, các cơ quan chức năng liên quan cần chọn ra một số trường hợp tiêu biểu để truy tìm chủ nhân và làm rõ các hành vi cố tình sai phạm để xử lí nghiêm trước pháp luật.
Nhìn chung, chúng ta vẫn còn “giơ cao đánh khẽ” đối với tình trạng này, và việc chưa truy tìm ra những trường hợp cố tình vi phạm nhập khẩu rác thải vào Việt Nam để xử lí nghiêm theo pháp luật chưa tạo ra được sự răn đe nghiêm khắc.
Nhập khẩu rác thải, ngoài hành vi nhập khẩu hàng hóa bị cấm còn thêm cả hành vi gây hệ lụy ô nhiễm môi trường.
