Trong báo cáo Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) Nguyễn Văn Hùng gửi đại biểu Quốc hội trước phiên chất vấn kỳ họp 7, Quốc hội khóa XV có đề xuất viên chức lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn thuộc "Danh mục nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm" được về hưu sớm theo nguyện vọng khi đã tham gia Bảo hiểm xã hội đủ 20 năm.
Bộ VHTTDL đề cập một số tồn tại, hạn chế trong cơ chế, chính sách và giải quyết việc làm cho người lao động thuộc lĩnh vực nghệ thuật sau thời kỳ biểu diễn đỉnh cao.
Hiện nay, chế độ bồi dưỡng luyện tập là 35.000 - 80.000 đồng/buổi tập, bồi dưỡng biểu diễn là 80.000 - 200.000 đồng/buổi.
"Mức bồi dưỡng hiện hành không khích lệ, động viên được viên chức, người lao động chuyên môn trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn", Bộ trưởng Bộ VHTTDL cho biết.
Các nghệ sĩ bước sang tuổi 30-35 hầu như bị suy giảm khả năng biểu diễn, hoạt động chuyên môn. Nhiều nghệ sĩ đã hết tuổi nghề nhưng chưa đủ tuổi để nghỉ hưu, dẫn đến khó khăn trong chuyển đổi vị trí việc làm.
Trao đổi với phóng viên Lao Động, biên đạo múa Tuyết Minh - Phó Chủ tịch thường trực Hội Nghệ sĩ múa Việt Nam - cho biết đề xuất của Bộ VHTTDL cho thấy sự chia sẻ, quan tâm kịp thời của cơ quan quản lý nhà nước với người lao động chuyên môn trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn.
Bên cạnh đó, nhiều anh chị em nghệ sĩ mong muốn có thêm những chính sách giúp họ có cơ hội, có môi trường để tiếp tục làm việc, theo đuổi đam mê sau thời kỳ biểu diễn đỉnh cao.
"Tôi nghĩ, nghệ sĩ phải đến đường cùng mới chọn cách về hưu, vì trong tâm khảm họ luôn khao khát được cống hiến. Nếu nghệ sĩ cứ đến tuổi ngoài 30 là nghỉ hưu, ngành nghệ thuật sẽ luôn phải thu hút, đào tạo thế hệ mới. Sẽ rất lãng phí nếu ta không thể giữ chân những nghệ sĩ giàu kinh nghiệm, chuyển đổi công việc và tận dụng kiến thức, tài năng của họ cho công việc đào tạo, hỗ trợ thế hệ trẻ.
Rõ ràng, nhiều nghệ sĩ ballet hết tuổi nghề bỡ ngỡ với nền kinh tế thị trường, khó tìm được công việc thay thế. Sau mười mấy năm cống hiến, nghệ sĩ phải tự thân vận động, bươn chải, tự tìm việc, tự học đại học hoặc thạc sĩ", biên đạo Tuyết Minh nói.
Dù vậy, biên đạo Tuyết Minh chỉ ra rằng, nhiều nghệ sĩ không có điều kiện kinh tế, nghệ sĩ ở tỉnh lẻ, cơ hội việc làm hay học tập của họ sau khi hết tuổi nghề lại càng hạn chế.
Chưa kể, diễn viên múa ballet, diễn viên xiếc dễ bị chấn thương, sau thời gian dài biểu diễn và tập luyện, họ thường bị viêm khớp, thấp khớp gối, lưng, thoái hóa đốt sống cổ.
Vì vậy, không ít diễn viên sau khi hết thời đỉnh cao phải bán hàng online hoặc đi làm nhân viên phục vụ, hay học nghề để làm văn phòng. Họ không có định hướng thì khi nghỉ hưu, sức khỏe đi xuống sẽ rất thiệt thòi.
Ngoài ra, mức lương của các các diễn viên ballet khá thấp. Nếu nhận mức lương 5 triệu đồng, khi về hưu chỉ còn khoảng 2 triệu rưỡi. Còn nếu lương 3 triệu đồng khi nghỉ hưu chỉ được mấy trăm nghìn/tháng, không thể đảm bảo mức sống cơ bản.
Trong khi đó, diễn viên múa Lệ Thanh chia sẻ với Lao Động: "Thường các diễn viên múa 18 tuổi đã tốt nghiệp, bắt đầu đi làm. Dù vậy, mức lương ở các cơ quan nhà nước không cao. Để trang trải cuộc sống, họ sẽ phải làm thêm nhiều nghề khác như dạy ngoài giờ, dựng bài, biên đạo cho các bên, tư vấn hay làm các công việc liên quan đến chuyên môn".
Các diễn viên múa thường chủ động đi làm thêm, xây dựng mối quan hệ, mở rộng phạm vi hoạt động từ sớm để có thêm thu nhập, có thể theo đuổi đam mê lâu dài.
