Bộ GDĐT vừa có văn bản lấy ý kiến đóng góp vào dự thảo quy chế tổ chức Hội thi khoa học kĩ thuật được triển khai từ năm 2013 đến nay.
Trước đó, vào ngày 2.11.2012, Bộ GDĐT ra Thông tư số 38 ban hành Quy chế thi khoa học, kĩ thuật cấp quốc gia học sinh phổ thông.
Tại Thông tư này, tiêu chí đánh giá dự án dự thi được quy định: a) Khả năng sáng tạo: 30 điểm; b) Ý tưởng khoa học: 30 điểm; c) Tính thấu đáo: 15 điểm; d) Kĩ năng: 15 điểm; đ) Sự rõ ràng, minh bạch: 10 điểm.
5 năm sau, đến ngày 19.12.2017, Bộ GDĐT có Thông tư số 32 sửa đổi một số điều của Quy chế thi khoa học, kĩ thuật cấp quốc gia học sinh phổ thông ban hành tại Thông tư 38/2012.
Tại văn bản này, tiêu chí đánh giá dự án dự thi được thay đổi thành: a) Câu hỏi hoặc vấn đề nghiên cứu: 10 điểm; b) Kế hoạch và phương pháp nghiên cứu: 15 điểm; c) Thực hiện kế hoạch nghiên cứu: 20 điểm; đ) Tính sáng tạo: 20 điểm; đ) Gian trưng bày: 10 điểm; e) Trả lời phỏng vấn: 25 điểm.
Tại Thông tư 38/2012, tiêu chí “Khả năng sáng tạo” được đưa lên đầu tiên với số điểm 30 điểm; tiêu chí “Ý tưởng khoa học” là thứ 2 với 30 điểm; không có tiêu chí về trưng bày, phỏng vấn.
Nhưng đến Thông tư 32/2017, tiêu chí “Khả năng sáng tạo” được đưa xuống thứ 4 với số điểm 20; Không còn tiêu chí “Ý tưởng khoa học” (30 điểm) và thêm vào 2 tiêu chí thiên về hình thức là “Gian trưng bày” 10 điểm và “Trả lời phỏng vấn” 25 điểm.
Hai tiêu chí mới đưa vào cũng chung chung, có hiện tượng trùng lặp nhưng chiếm đến 35% số điểm: “Kế hoạch và phương pháp nghiên cứu”: 15 điểm; “Thực hiện kế hoạch nghiên cứu”: 20 điểm.
Sau khi có quy định mới, các nhà trường, thí sinh tập trung vào nội dung trình bày với các poster màu sắc sặc sỡ và nội dung trả lời phỏng vấn sao cho trôi chảy, lưu loát.
Theo nhiều chuyên gia, các tiêu chí đánh giá dự án theo Thông tư 32/2017 chung chung, nặng về hình thức, trong khi các tiêu chí cơ bản như tính sáng tạo và ý tưởng khoa học, khả năng ứng dụng bị xem nhẹ.
Thực tế, sau hơn 10 năm tổ chức cuộc thi, với hàng nghìn dự án được giải thưởng cấp quốc gia, quốc tế, nhưng đến nay, chưa thấy Bộ GDĐT công bố một dự án nào được cấp bằng sáng chế, có khả năng ứng dụng, được doanh nghiệp mua bản quyền, đầu tư sản xuất ra thị trường.
Đến năm 2023, trong dự thảo Thông tư thay thế các quy chế thi khoa học kĩ thuật dành cho học sinh, Bộ GDĐT vẫn giữ nguyên bộ tiêu chí đánh giá dự án được điều chỉnh vào năm 2017.
