Với cách phát âm và nhiều từ ngữ lạ, bộ sách Tiếng Việt lớp 1 Công nghệ giáo dục (CNGD) được áp dụng từ năm 2014 đến nay nhận được nhiều ý kiến phản hồi từ phía phụ huynh. Năm học 2018-2019, đã có gần 50 tỉnh, thành phố với hơn 800.000 học sinh học chương trình này tạo nên 2 lứa học sinh lớp 1 có cách phát âm khác nhau.
Cùng một chữ nhưng có nhiều cách phát âm
Chị V.Giang ở Thái Nguyên có con năm nay vào lớp 1 cho biết: “Ngày đầu tiên cho con đi học, cô giáo phổ biến sẽ dạy chương trình mới với các chữ “c”, “k”, “q” đều đọc là /cờ/, thấy lạ nên tôi hỏi dò một vài phụ huynh khác cũng có con vào lớp 1 thì có phụ huynh lại cho hay là con họ đang được cô giáo dạy chữ “c” đọc là /cờ/, “k” đọc là /ca/ và “q” đọc là /cu/. Tôi vô cùng lo ngại và không biết về nhà dạy con như thế nào, bởi kiến thức này, lần đầu tôi mới được nghe thấy”.
Chị V.Giang cho biết con mình đang được học theo kiến thức theo bộ sách CNGD. Cách dạy phát âm của chương trình này so với chương trình đại trà có nhiều khác biệt.
Ví dụ lâu nay đánh vần từ "hạnh" là: /hờ/-/anh/-/hanh/-nặng-/hạnh/; hoặc /a/-/nhờ/-/anh/-/hờ/-/anh/-/hanh/-nặng-/hạnh/ thì giờ các con không được đánh vần nữa mà phải đọc là /hanh/-nặng-/hạnh/.
Không chỉ phụ huynh, một số giáo viên cũng thẳng thắn bày tỏ “nhiều từ, nhiều câu thầy cô còn khó hiểu huống gì trò”. Theo đó không ít từ ngữ, cách nói theo địa phương miền Bắc nên nhiều người ở vùng miền khác không hiểu.
Một giáo viên tỉnh Bắc Giang phàn nàn: “Lớp 1 dạy các em chữ “c”, “k”, “q” đều đọc là /cờ/ nhưng lên lớp 2 nếu lại học tiếp theo chương trình cũ phải hướng dẫn lại cách đọc là /cờ/, /ca/, /cu/ dẫn đến học sinh cứ nhầm lẫn lung tung rồi học trước quên sau. Cũng theo giáo viên này, bởi cách học như thế nên không ít học sinh cứ nhầm lẫn khi viết "Tổ quốc" với "Tổ cuốc", “kiên quyết” với “ciên quyết”…
Được cho là làm mới nhưng sự mới mẻ đến lạ lẫm như nguyên âm đôi “iê”, “ia”, “yê”, “ya” cùng đánh vần là /ia/; 2 nguyên âm đôi “ươ” và “ưa” cùng đánh vần là /ươ/, 2 nguyên âm đôi “uô” và “ua” cùng đánh vần là /ua/… khiến nhiều người khó chấp nhận.
Nhiều khác biệt so với cách học cũ
Theo bộ sách CNGD, khi đánh vần sẽ đánh vần theo Âm, không đánh vần theo Chữ.
Ví dụ : ca: /cờ/ - /a/ - ca/
ke: /cờ/ - /e/ - /ke/
quê: /cờ/ - /uê/ - /quê/
Do đánh vần theo âm nên khi viết phải viết theo Luật chính tả : Âm /cờ/ đứng trước âm /e/, /ê/, /i/ phải viết bằng chữ k (ca). Âm /cờ/ đứng trước âm đệm phải viết bằng chữ q (cu), âm đệm viết bằng chữ u.
Đánh vần theo cơ chế 2 bước :
Bước 1: Đánh vần tiếng thanh ngang (Khi đánh vần tiếng thanh ngang, tách ra phần đầu / phần vần)
Ví dụ : ba : /bờ/ - /a/ - /ba/
Bước 2: Đánh vần tiếng có thanh (Khi đánh vần tiếng có thanh khác thanh ngang: tạm thời tách thanh ra, để lại thanh ngang)
Ví dụ : bà: /ba/ - huyền - /bà/
Học sinh chỉ học tiếng có thanh khi đã đọc trơn được tiếng thanh ngang.
Như vậy, hiện có 2 bộ sách giáo khoa tiếng Việt lớp 1 được giảng dạy trong nhà trường đều do NXB Giáo dục Việt Nam phát hành gồm bộ sách Tiếng Việt lớp 1 (gọi là bộ sách hiện hành) và bộ sách Tiếng Việt lớp 1 CNGD.
Bộ sách Tiếng Việt lớp 1 CNGD được xây dựng trên tinh thần giải pháp CNGD do GS Hồ Ngọc Đại khởi xướng. Chương trình này được triển khai từ năm 1978 tại Trường Thực nghiệm (Hà Nội), sau đó được mở rộng ra các trường tiểu học ở nhiều tỉnh thành khác.
Theo đại diện Ban soạn thảo, năm học 2018-2019, đã có gần 50 tỉnh, thành phố với hơn 800.000 học sinh học chương trình này, chiếm hơn nửa tổng số học sinh lớp 1 trong cả nước. Bộ sách Tiếng Việt lớp 1 CNGD đã 2 lần được Hội đồng thẩm định của Bộ Giáo dục và Đào tạo thông qua. Hiện tại liệu này đã kết thúc quá trình thí điểm và được đưa vào giảng dạy chính thức.
