Nhiều năm loay hoay làm bãi xe ngầm
Theo Sở Giao thông Vận tải (GTVT) TPHCM, tính đến tháng 6 năm nay, thành phố đang quản lý gần 9 triệu phương tiện (gồm 913.994 xe ôtô và hơn 8 triệu xe mô tô). So với cùng kỳ năm 2022, tổng số phương tiện đang quản lý tăng 3,36%. Trong 6 tháng đầu năm 2023, bình quân mỗi ngày có khoảng 135 ôtô và 598 mô tô đăng ký mới. Nếu tính cả xe vãng lai từ nơi khác thì TPHCM có trên 10 triệu phương tiện.
Trong khi hệ thống bến bãi ở TPHCM hiện chỉ đạt khoảng 20% quy hoạch, thiếu hơn 900 ha so với chỉ tiêu gần 1.200 ha sau năm 2020.
Việc khan hiếm bãi đậu là một trong nguyên nhân gây ùn tắc giao thông ở khu vực trung tâm TPHCM, do xe phải dừng đậu tràn lan trên các tuyến đường hoặc chạy lòng vòng tìm nơi gửi.
Theo quy hoạch, trung tâm TPHCM có 4 bãi đậu xe ngầm ở công viên Lê Văn Tám, Tao Đàn, sân khấu Trống Đồng, sân vận động Hoa Lư, đáp ứng khoảng 6.000 ôtô và 4.000 xe máy. Nhưng sau 15 năm vẫn chưa có dự án nào được triển khai vì vướng thủ tục và liên quan đến tài chính.
Trước thực trạng khát chỗ đậu xe ở trung tâm, từ tháng 8.2018, TPHCM triển khai thu phí đỗ ôtô dưới lòng đường ở hơn 20 tuyến đường các Quận 1, 5, 10. Song, cách này chưa đủ đáp ứng nhu cầu đậu xe ở trung tâm, chưa kể quá trình thực hiện đã phát sinh nhiều vấn đề, thu không đủ bù chi.
Hiện Sở GTVT TPHCM đang hoàn thiện đề án “Thu phí sử dụng tạm thời lòng đường, hè phố trên địa bàn TPHCM”. Trong đó đề xuất cho thuê vỉa hè, lòng đường để trông giữ xe ôtô, xe máy gây nhiều tranh cãi.
Chuyển hướng làm bãi đậu xe cao tầng lắp ghép
Mới đây, Nghị quyết 98 của Quốc hội về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM cho phép thành phố được cấp giấy phép xây dựng có thời hạn đối với các công trình công cộng bao gồm nhà, sân bãi để xe trên đất do Nhà nước quản lí.
Trên cơ sở này, Sở GTVT TPHCM vừa đề nghị UBND Thành phố Thủ Đức, quận – huyện và các đơn vị liên quan khẩn trương rà soát các vị trí đất trống do Nhà nước quản lí phù hợp để xây dựng có thời hạn công trình để xe lắp ghép thông minh.
Hiện có 4 khu đất được đề xuất làm bãi xe cao tầng lắp ghép bằng công nghệ bán tự động, gồm: một phần lòng đường Lê Lai, trước công viên Lê Văn Tám (Quận 1), một phần Bến xe Chợ Lớn và đường Hải Thượng Lãn Ông (Quận 5). Tổng diện tích các khu đất này dự kiến hơn 1.500 m2, sức chứa khoảng 350 ôtô từ 9 chỗ trở xuống và 200 xe máy.
Theo đánh giá của Sở GTVT TPHCM, các bãi đậu xe cao tầng lắp ghép không tốn quá nhiều diện tích, ưu điểm là chi phí thấp hơn so với các bãi đỗ xe ngầm đã được quy hoạch, lắp đặt dễ dàng, nhanh chóng và có thể tăng số lượng vị trí đỗ bằng cách lắp ghép các block đỗ xe lại với nhau. Ngoài ra có thể di chuyển cả hệ thống sang một khu vực khác mà không mất quá nhiều công sức và thời gian.
Kiến trúc sư Ngô Viết Nam Sơn - chuyên gia về quy hoạch đô thị, đánh giá nhà giữ xe cao tầng rất hiệu quả ở khu vực trung tâm TPHCM vì đây là nơi phát sinh nhu cầu giữ xe cao.
Tuy nhiên, khung phí giữ xe công cộng hiện tại còn thấp, không đủ cho nhà đầu tư bãi xe cao tầng lắp ghép chi trả cho tiền thuê đất, tiền vật liệu, tiền bảo trì, lương nhân viên... Đó là một rào cản khiến các doanh nghiệp không mặn mà đầu tư. "Thành phố nên tăng mức phí giữ xe nội đô, đặc biệt đối với hình thức bãi xe cao tầng" - ông Sơn nói.
Theo ông Sơn, bài toán tính ra khung phí giữ xe cao tầng là lấy tổng chi phí xây dựng, lắp đặt chia ra, cân đối thêm thuế phí khác, sẽ ra mức giá bao nhiêu một giờ cho mỗi phương tiện. Điều này góp phần khuyến khích nhà đầu tư xây dựng thêm không gian giữ xe, giảm gánh nặng trên đất giao thông thành phố.
