Cần xoá bỏ tầng nấc trung gian
Theo các doanh nghiệp, mấu chốt của việc đảm bảo nguồn cung xăng dầu trên thị trường hiện nay là sửa Nghị định 95 và 83 về kinh doanh xăng dầu. Việc gấp rút sửa đổi Nghị định này cũng được nêu rất rõ tại Chỉ thị số 03 của Thủ tướng Chính phủ về việc đôn đốc thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán Quý Mão 2023. Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Công Thương cần sớm trình Chính phủ dự thảo Nghị định 95 và 83.
Trao đổi với Lao Động, giám đốc một doanh nghiệp xăng dầu cho biết, nên sửa Nghị định 95 và 83 theo hướng đảm bảo nguồn cung trong mọi tình huống, đặc biệt khi thế giới khan nguồn cung trong bối cảnh hiện nay.
Để làm được điều này cần xoá bỏ thương nhân phân phối xăng dầu, bởi đây là tầng nấc trung gian, có hệ thống đại lý, tổng đại lý và cửa hàng xăng dầu trực thuộc và cửa hàng sở hữu chung.
Khi nguồn cung khan hiếm, các thương nhân xuất nhập khẩu xăng dầu (đầu mối) sẽ chỉ lo cho hệ thống của mình; sẽ cắt, hoặc giảm sản lượng của thương nhân phân phối xăng dầu, gây nên tình trạng đứt nguồn trên thị trường nội địa. Sự việc này đã từng xảy ra nhiều lần trong thời gian qua, gây thiệt hại cho kinh tế - xã hội, gây tâm lý hoang mang cho người tiêu dùng.
Trong dự thảo để thương nhân phân phối được mua từ 3 đầu mối, tuy nhiên, vị giám đốc này cho rằng, dù có mua đến 10 đầu mối vẫn xảy ra tình trạng nêu trên. Bởi khi khó khăn về nguồn cung sẽ không có doanh nghiệp đầu mối nào bán cho tầng nấc trung gian là thương nhân phân phối.
"Loại hình thương nhân phân phối cũng chỉ tương đương các tổng đại lý, chỉ khác là thương nhân phân phối xăng dầu được mua từ nhiều nguồn và bán lẻ theo giá điều hành của Bộ Công Thương", ông nói.
Chu kỳ điều hành giá càng ít càng tốt
Về điều hành giá, theo vị lãnh đạo công ty xăng dầu, cần thống nhất một đầu mối là Bộ Công Thương. Bộ này là đơn vị cấp phép các loại hình kinh doanh xăng dầu; cũng quản lý hệ thống phân phối xăng dầu trên toàn quốc. Đồng thời quản lý kho tàu biển chứa xăng dầu và quản lý, điều hành giá bán lẻ.
"Hiện nay, Bộ Tài chính chỉ còn quản lý Quỹ Bình ổn giá xăng dầu và các loại phí cho các kỳ điều chỉnh, ngoại trừ các loại thuế phí như xuất nhập khẩu, tiêu thụ đặc biệt, bảo vệ môi trường.
Do vậy, nên giao toàn quyền quản lý xăng dầu cho Bộ Công Thương để bộ này chủ động điều hành mặt hàng xăng dầu, tránh đổ lỗi cho các bộ ngành, cơ quan thuộc Chính phủ khác khi xảy ra tình trạng đứt nguồn cung", vị giám đốc cho hay.
Về công thức tính giá bán lẻ hiện nay, vị giám đốc cũng cho biết "đã lỗi thời" do những biến động nhanh, phức tạp từ tình hình địa chính trị trên thế giới. Mặt khác, do nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội ngày càng được nâng cao, nguồn thu ngân sách trong nước tăng.
Do vậy, công thức tính giá bán lẻ cần xây dựng theo hướng hài hoà lợi ích giữa doanh nghiệp, nhà nước và người tiêu dùng, đảm bảo tiến tới thị trường mặt hàng xăng dầu trong tương lai.
Về chu kỳ điều hành giá nên càng ít ngày thì càng bám sát giá thế giới và tránh sốc cho nền kinh tế hiện nay.
Về dự trữ lưu thông nên 30 ngày như Nghị định 83 vì hiện nay dự trữ quốc gia rất mỏng (7-10 ngày).
Tại Hội nghị thúc đẩy sản xuất, tiêu dùng trong nước và mở rộng thị trường xuất khẩu năm 2023 do Bộ Công Thương tổ chức ngày 3.2, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng yêu cầu bảo đảm đủ nguồn cung xăng dầu (sản xuất trong nước và nhập khẩu), bảo đảm không bị thiếu hụt xăng dầu trong mọi tình huống.
"Bộ Công Thương sớm nghiên cứu đề xuất sửa đổi Nghị định 95 của Chính phủ với tinh thần bớt khâu trung gian, giảm thủ tục trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu, tăng cường kiểm tra, giám sát" - Thủ tướng yêu cầu.
