Vươn cao trong làn sóng chất bán dẫn
Tiến sĩ Nguyễn Khắc Quang chỉ ra, Việt Nam đang vươn cao trong làn sóng chất bán dẫn. Việt Nam đang là nhà xuất khẩu chip lớn thứ ba sang Mỹ, chỉ sau Malaysia và Đài Loan (Trung Quốc), với doanh thu tháng 2.2023 tăng 75% so với cùng kì năm ngoái, đạt 562 triệu USD.
Tầm nhìn chiến lược của Việt Nam về chất bán dẫn được thể hiện rõ ràng ngay từ năm 2012, khi Chính phủ coi các sản phẩm này là “hàng hóa và dịch vụ trọng điểm của quốc gia”.
Tiến sĩ Nguyễn Khắc Giang cho rằng, khi ngành công nghiệp chất bán dẫn trị giá 600 tỉ USD trở thành trụ cột của nền kinh tế toàn cầu, làm nền tảng cho mọi sản phẩm điện tử từ điện thoại thông minh đến máy tính, trọng tâm chiến lược của Việt Nam rất sáng suốt.
"Với việc xoay trục sang chất bán dẫn, Việt Nam có thể nâng cao vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu, chuyển từ mô hình lao động giá rẻ sang hiện đại hóa nền kinh tế, phù hợp với tầm nhìn 2045" - ông nói.
Ngành công nghiệp bán dẫn của Việt Nam - ước tính trị giá 6,16 tỉ USD vào năm 2024 - chủ yếu tập trung thu hút các ông lớn trong lĩnh vực bán dẫn vào đầu tư. Intel là tập đoàn lớn đầu tiên vận hành sản xuất chip tại Việt Nam, với cơ sở đặt tại Thành phố Hồ Chí Minh. Sau đó, các công ty lớn khác trên toàn cầu, gồm Samsung, Qualcomm, Texas Instruments, SK Hynix, Hayward Quartz Technology, Synopsys và NXP Semiconductors, đã gia nhập thị trường Việt Nam. Vào cuối những năm 2010, các công ty trong nước, bao gồm Viettel và FPT, bắt đầu tham gia vào ngành công nghiệp bán dẫn của Việt Nam.
Ông Giang lưu ý, ngành công nghiệp bán dẫn của Việt Nam phụ thuộc rất nhiều vào đầu tư trực tiếp nước ngoài. Vai trò của Việt Nam trong chuỗi cung ứng chủ yếu giới hạn ở việc lắp ráp, thử nghiệm và đóng gói. Việt Nam vẫn chưa sản xuất bất kì chất bán dẫn nào trong nước.
Ngay cả những con chip “Made in Vietnam” đầu tiên của FPT Semiconductor cũng sản xuất tại Hàn Quốc. Theo tiến sĩ Giang, cách tiếp cận thực tế là khuyến khích các nhà sản xuất chất bán dẫn quốc tế thành lập cơ sở tại Việt Nam đồng thời tăng cường vai trò của các nhà cung cấp địa phương.
Biến cơn sốt thành cuộc marathon bài bản
Chuyên gia Viện ISEAS - Yusof Ishak lưu ý, dù có nguồn nhân tài công nghệ dồi dào, đặc biệt là trong lĩnh vực phát triển phần mềm và dịch vụ công nghệ thông tin nhưng hệ thống giáo dục và đào tạo của Việt Nam trong các lĩnh vực liên quan đến công nghệ vẫn còn chậm trong đào tạo nguồn nhân lực cần thiết, chưa đáp ứng được nhu cầu của ngành công nghiệp đang phát triển.
Hơn nữa, ông Giang phân tích, dù số lượng doanh nghiệp công nghệ trong nước đang tăng lên nhưng hầu hết là các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Ngoài Viettel và FPT, rất ít công ty được trang bị để leo lên nấc thang trong ngành công nghiệp bán dẫn.
Tính đến năm 2021, đến 99% linh kiện phần cứng trong ngành công nghệ thông tin được nhập khẩu. Xây dựng một cơ sở cung ứng trong nước đáng tin cậy với năng lực hạn chế như vậy vẫn là một thách thức.
Tuy nhiên, Tiến sĩ Nguyễn Khắc Giang tin tưởng vào triển vọng cho ngành công nghiệp bán dẫn của Việt Nam. Cuối năm 2022, Samsung khánh thành trung tâm R&D trị giá 220 triệu USD tại Hà Nội và công bố kế hoạch sản xuất hàng loạt chip tại Việt Nam từ giữa năm 2023. Đầu năm 2023, có thông tin về kế hoạch tăng đầu tư đáng kể, ước tính hơn 1 tỉ USD, của Intel vào Việt Nam cho thấy, đã có những chuyển biến tích cực. Amkor Technology - công ty hàng đầu thế giới về dịch vụ thử nghiệm và đóng gói chất bán dẫn thuê ngoài - cũng sẽ mở nhà máy tại Việt Nam vào cuối năm nay.
