Theo ngân hàng Morgan Stanley, Nga và Belarus cung cấp khoảng 40% lượng kali xuất khẩu trên toàn cầu. Tuy nhiên xuất khẩu của Nga đang bị ảnh hưởng bởi các lệnh trừng phạt. Thêm vào đó, tháng 2 vừa qua, nhà sản xuất phân bón lớn của Belarus đã tuyên bố tình trạng bất khả kháng rằng họ sẽ không thể duy trì các hợp đồng của mình với đối tác.
11% urê trên thế giới và 48% amoni nitrat cũng tới từ Nga. Morgan Stanley cũng chỉ ra Nga và Ukraina cùng xuất khẩu 28% lượng phân bón làm từ nitơ và phốt pho và kali.
Việc gián đoạn các chuyến hàng do lệnh trừng phạt và xung đột đã khiến giá phân bón liên tục leo thang. Giá ngũ cốc vốn neo cao nay thậm chí còn tăng cao hơn.
“Đó là một vấn đề lớn. Nhu cầu cao chưa từng có cùng với sự sụt giảm đáng kể về nguồn cung do thiếu hụt hàng xuất khẩu từ Nga và Ukraina” - Giám đốc điều hành công ty sản xuất và phân phối phân bón nông nghiệp CF Industries - ông Tony Will cho biết. Ông cũng nói thêm rằng nguồn cung phân bón toàn cầu đang rất eo hẹp.
Ông Bart Melek - chiến lược gia hàng hóa toàn cầu tại ngân hàng TD Securities - phân tích: "Tất cả những điều này là một cú sốc kép. Chúng ta có rủi ro địa chính trị, chi phí đầu vào cao hơn và về cơ bản là thiếu hụt".
Ông nhấn mạnh rằng nông nghiệp chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng. Riêng với Saskatchewan, Canada - vùng sản xuất kali lớn nhất trên thế giới - sẽ chịu áp lực hơn cả.
Thiếu hụt trong nguồn cung ngũ cốc sẽ làm tăng chi phí của các loại thực phẩm cơ bản và những mặt hàng khác. “Chi phí đầu vào để sản xuất ngũ cốc, lúa mì và ngô sẽ tăng lên. Trong khi đó, giá bò và thịt lợn cũng sẽ chung chiều hướng”, ông nhận định.
Một số loại phân bón đã tăng giá hơn gấp đôi. Ông Melek cho biết, kali giao dịch ở Vancouver có giá khoảng 210 USD/tấn vào đầu năm 2021 nhưng hiện nó được định giá tới 565 USD/tấn. Urê ở Trung Đông được giao dịch ở mức 268 USD/tấn vào đầu năm 2021 thì nay đã nhảy vọt lên 887,50 USD/tấn vào ngày 5.4.
Đi liền với đà tăng của giá phân bón là sự leo thang của giá nông sản.
“Không chỉ chiếm tỉ trọng lớn trong nguồn cung phân bón mà Nga và Ukraina còn cung ứng tới 30% lúa mì và 20% ngô cho thế giới”, Giám đốc điều hành CF Industries - Tony Will cho biết.
“Trước giao tranh tại Ukraina, thời tiết khô hạn ở Mỹ Latinh đã đưa lượng tồn kho lên mức có thể đẩy giá ngũ cốc leo cao", các nhà phân tích nêu rõ.
