Còn 30/36 container hạt điều bị "mất kiểm soát"
Theo Hiệp hội Điều Việt Nam (VINACAS), chiều tối 15.3.2022, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NNPTNT) Lê Quốc Doanh đã có cuộc họp với Hiệp hội Điều Việt Nam (VINACAS), bàn bạc tìm giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp xử lý vụ 36 container nhân hạt điều xuất khẩu có dấu hiệu bị lừa đảo, nguy cơ bị nhóm lừa đảo chiếm đoạt tại Italia.
Trên cơ sở kết quả của cuộc họp, ngày 17.3.2022, Bộ NNPTNT đã có văn bản gửi Văn phòng Chính phủ báo cáo về vụ việc. Cụ thể, thông qua Công ty Môi giới Kim Hạnh Việt, 5 doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu nhân điều đã ký hợp đồng với một số khách hàng tại Italia để xuất khẩu nhân hạt điều sang nước này. Tổng lượng hàng xuất khẩu là 74 container. Các doanh nghiệp Việt thực hiện hợp đồng với phương thức thanh toán “Trả tiền nhận chứng từ D/P” (nhờ thu).
Sau khi làm thủ tục xuất khẩu, các doanh nghiệp Việt Nam lấy được bộ chứng từ từ hãng vận chuyển. Chứng từ sau đó được chuyển đến cho ngân hàng của người bán tại Việt Nam. Ngân hàng phía Việt Nam chuyển phát nhanh bộ chứng từ này cho ngân hàng của nhà nhập khẩu ở EU. Nhà nhập khẩu sẽ tiến hành thanh toán cho ngân hàng nhập khẩu và nhận bộ chứng từ. Với bộ chứng từ này, người mua có thể nhận hàng tại cảng và ngân hàng nhập khẩu tiến hành chuyển giao tiền cho ngân hàng phía Việt Nam.
Tuy nhiên, bộ chứng từ gốc từ Việt Nam chuyển qua EU đã “thất lạc”. Sau khi phát hiện ra các dấu hiệu nghi lừa đảo, doanh nghiệp Việt Nam đã nhanh chóng thu hồi các bộ chứng từ gốc. Theo báo cáo của các doanh nghiệp, tính đến 15.3.2022, còn 36/74 container hàng với giá trị 162 tỉ đồng đang bị thất lạc chứng từ. Trong đó, có 8 container hàng đã cập cảng Genova của Italia các container hàng còn lại sẽ đến cảng của Italia vào cuối tháng 3 và đầu tháng 4.2022.
Theo Thương vụ - Đại sứ quán Việt Nam tại Italia, hiện nay, các doanh nghiệp đã kiểm soát trở lại đối với 6 container, vẫn còn 30 container hạt điều xuất khẩu đang bị mất kiểm soát đối với bộ chứng từ, cần khẩn trương thu giữ trở lại.
Thông tin từ Thương vụ Việt Nam tại Italia cũng cho hay, các công ty ký kết hợp đồng với doanh nghiệp Việt Nam đều có đăng ký ở Italia, mới thành lập và rất nhỏ, địa điểm văn phòng nằm giữa khu vực là những cánh đồng, không đáng tin cậy.
Khẩn trương hỗ trợ doanh nghiệp lấy lại được hàng hóa
Để hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu hạt điều thoát khỏi nguy cơ bị chiếm đoạt các lô hàng, Bộ NNPTNT sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương và VINACAS theo dõi sát vụ việc, kịp thời báo cáo Thủ tướng Chính phủ để hỗ trợ, tránh thiệt hại cho các doanh nghiệp; chỉ đạo VINACAS và các doanh nghiệp tiếp tục làm việc với Văn phòng luật sư Davide Gallasso và Đại sứ quán Việt Nam, Thương vụ Việt Nam tại Italia để làm việc với các cơ quan thẩm quyền của Italia, chưa thông quan với các container hàng đang mất chứng từ gốc hoặc chỉ cho thông quan khi có xác định của doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam (bên bán).
Bộ NNPTNT kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao: Bộ Giao thông Vận tải làm việc với các hãng tàu vận tải các container hàng đang thất lạc hồ sơ gốc để phối hợp giữ hàng, tạo điều kiện cho bên luật sư xử lý dứt điểm vụ việc, để doanh nghiệp được lấy lại hàng và tái xuất sang thị trường khác.
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam làm việc với các ngân hàng thương mại (là ngân hàng thực hiện nghiệp vụ nhận tiền cho công ty xuất khẩu) rà soát lại quá trình thực hiện giao dịch với ngân hàng của bên mua hàng để xác định nguyên nhân và hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam xử lý hồ sơ của những lô hàng đang thất lạc hồ sơ gốc.
Bộ NNPTNT cũng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Công an tìm hiểu vụ việc, nếu phát hiện có yếu tố phạm pháp là các tổ chức, cá nhân trong nước thì xử lý theo quy định pháp luật Việt Nam; là các tổ chức, cá nhân nước ngoài, làm việc với Interpol để xử lý theo quy định quốc tế.
Bộ NNPTNT và Bộ Công Thương khuyến cáo các doanh nghiệp khi ký kết hợp đồng xuất khẩu phải phối hợp với hiệp hội ngành hàng, Thương vụ Việt Nam tại nước nhập khẩu để tìm hiểu rõ về đơn vị môi giới, khách hàng, ngân hàng thanh toán để tránh những rủi ro trong thương mại. Các doanh nghiệp khi tham gia hoạt động xuất nhập khẩu cần kiểm tra, xác thực kỹ đối tác qua nhiều kênh khác nhau, trong đó có kênh cơ quan Thương vụ Việt Nam tại các nước.
