Theo Đề án Nghiên cứu cải tiến cơ cấu biểu giá bán lẻ điện Việt Nam của PGS TS Bùi Xuân Hồi - Bộ môn Kinh tế Năng lượng (Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội), PGS TS Hồi đã nêu 3 phương án tính giá điện sinh hoạt, cùng với đó là đề xuất luật hóa chu kỳ điều chỉnh giá, với thời gian 6 tháng/lần.
Theo PGS TS Bùi Xuân Hồi, giá điện sẽ được tính toán theo nhiều phương án. Trong đó, với phương án 3 bậc thang: Bậc 1 từ 0 - 100 kWh/tháng; Bậc 2 từ 101 - 400 kWh/tháng; Bậc 3 từ 401 kWh/tháng trở lên.
Phương án 4 bậc thang: Bậc 1 từ 0 - 100 kWh; Bậc 2 từ 101 - 300 kWh; Bậc 3 từ 301 - 600 kWh và bậc 4 từ 601 kWh trở lên.
Phương án 5 bậc thang: Bậc 1 từ 0 - 100 kWh; Bậc 2 từ 101 - 200 kWh; Bậc 3 từ 201 - 400 kWh; Bậc 4 từ 401 - 700 kWh và Bậc 5 từ 701 kWh trở lên.
PGS TS Bùi Xuân Hồi cho rằng cả 3 phương án trên đều không gây tác động nhiều đến hộ tiêu dùng, xã hội và doanh thu của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) giảm nhẹ.
Mặc dù phương án 3 bậc triển khai thực tế sẽ đơn giản hơn 4 bậc và 5 bậc nhưng đây là phương án mà hộ sử dụng từ 101 - 200 kWh sẽ trả chi phí điện tăng nhiều nhất. Do đó, nên sử dụng phương án 5 bậc thang bởi phù hợp hơn cả với các mục tiêu định giá: Hộ tiêu dùng sử dụng từ 101- 200 kWh/tháng chịu tác động ít nhất trong 3 phương án; việc chia các bậc thang dùng nhiều điện chi tiết hơn cũng phù hợp hơn với đặc điểm tiêu dùng hiện nay; phương án 5 bậc thang sản lượng tiêu thụ cũng phù hợp với 5 bậc thang thu nhập của hộ gia đình…
Chia sẻ thêm về phương án cải tiến cơ cấu biểu giá bán lẻ điện theo 5 bậc, PGS TS Bùi Xuân Hồi cho biết, người tiêu dùng tại bậc 1 (dưới 101kWh) sẽ phải trả thêm gần 2.800 đồng/tháng; bậc 2 (từ 101-200kWh) sẽ trả thêm hơn 8.300 đồng/tháng. Trong khi đó ở các bậc tiêu dùng điện khác đều có mức trả thấp hơn từ 12.000 đến 189.000 đồng/tháng...
Tham gia ý kiến về vấn đề này, GS TSKH Trần Đình Long- Phó Chủ tịch Hội Điện lực Việt Nam, cho rằng: Việc lựa chọn phương án nhiều bậc (5 bậc thay vì 3 hay 4 bậc) cũng đảm bảo được ý đồ của biểu giá bậc thang: Dùng càng nhiều, giá càng cao.
PGS TS Bùi Xuân Hồi đề xuất thời gian thay đổi giá điện 6 tháng/lần, thời điểm điều chỉnh có thể được lựa chọn theo mùa mưa, mùa khô, đồng thời tránh các thời điểm nhạy cảm, có sự thay đổi đột biến về sản lượng. Kỳ điều chỉnh giá đề xuất sẽ vào các ngày 1.3 và 1.9 hằng năm. Việc điều chỉnh giá cũng có thể diễn ra bất thường khi có sự biến động lớn về giá nhiên liệu trên thị trường quốc tế dẫn đến sự thay đổi đáng kể về chi phí sản xuất và mua điện.
