Tại tỉnh Gia Lai, việc rầm rộ đầu tư điện mặt trời để hưởng lợi các ưu đãi từ Quyết định 13/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo đang dần lộ rõ những bất cập, kẽ hở.
Nhà đầu tư điện mặt trời với chi phí xây dựng thấp, mau chóng, ưu đãi về giá bán điện hấp dẫn, có lời cũng như các ưu đãi khác về thuế, phí chuyển đổi mục đích sử dụng đất, thuê đất…Hiện Gia Lai có tổng số 431 công trình điện mặt trời lắp trên mái các công trình nông nghiệp, trong đó có tới 302 công trình chưa triển khai mô hình kinh tế trang trại.
Trong “cơn lốc” đầu tư làm điện mặt trời ở tỉnh Gia Lai, nhiều chủ đầu tư bước đầu có vi phạm về trình tự, thủ tục xây dựng, khi chưa thực hiện tiêu chí trang trại nông nghiệp, chậm chuyển đổi mục đích sử dụng đất, vi phạm quy định phòng cháy chữa cháy…
Khi Sở Công thương Gia Lai tiến hành kiểm tra phát hiện các vi phạm thì mới đây, 9 nhà đầu tư dự án đã được chuyển đổi mục đích sử dụng đất một cách “thần tốc”, nhằm tránh bị xử lý.
Việc nhà đầu tư chưa hoàn thiện các hạng mục công trình theo quy định, quy chuẩn mà đã vội vàng hợp đồng đấu nối để bán điện ra thị trường là vi phạm, đi ngược lại với chính sách khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo của cơ quan Nhà nước.
Theo ông Võ Ngọc Quý - Phó giám đốc Điện lực Gia Lai, việc quy hoạch phát triển năng lượng nói chung và điện mặt trời nói riêng trên địa bàn tỉnh thuộc thẩm quyền của Bộ Công Thương và UBND tỉnh.
Việc phát triển điện năng lượng mặt trời trong thời gian sắp tới đang chờ chỉ đạo, hướng dẫn của các cơ quan có thẩm quyền. Hiện nay Điện lực Gia Lai đang tạm dừng tiếp nhận và giải quyết các thủ tục đấu nối các hệ thống điện mặt trời mái nhà phát triển từ sau ngày 31.12.2020.
Việc sử dụng công trình xây dựng điện mặt trời có đúng công năng, mục đích sử dụng theo đăng ký hay không là trách nhiệm của nhà đầu tư dưới sự kiểm tra, giám sát của chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng chuyên ngành có thẩm quyền.
Thời gian qua, sự phát triển nhanh các nguồn năng lượng tái tạo ở tỉnh Gia Lai đã gây ra hiện tượng quá tải cục bộ, quá tải lưới điện truyền tải liên kết miền và hệ thống điện dư thừa công suất phát so với nhu cầu phụ tải trong một số thời điểm.
Để tránh phá vỡ quy hoạch đất đai nông nghiệp cũng như nguồn vốn đầu tư cho chương trình phát triển nguồn điện, ngành chức năng cần sớm chấn chỉnh, rà soát lại toàn bộ các dự án đầu tư. Xử lý nghiêm vi phạm, có thể bắt buộc phải trả lại nguyên hiện trạng đất như ban đầu khi chưa xây dựng dự án điện.
