Tây đến Việt Nam chả ai chê ẩm thực, chỉ chê đồ ăn bẩn thì có. Nhưng bẩn thì bẩn, các bác vẫn chén tì tì. Người xứ mình nấu ăn ngon phi thường. Đến nấu cháo cũng ngon.
Nói về món cháo ưa thích nhất thì tôi không thể nào bỏ được cháo nghêu Cửa Lò ra khỏi hồi ức. Hồi hơn 20 năm trước, lần đầu tiên đến Cửa Lò, tôi đã thấy người ta giăng biển cháo nghêu ở khắp mọi nẻo đường. Tiện chân thì ăn tạm một bát dù có khi nào tôi hào hứng với cháo lắm đâu. Nếu nói về tính nết thì chẳng ở đâu tôi cảm thấy thương mến như người Hội An và Cửa Lò. Người làm sao của chiêm bao làm vậy. Người tốt bụng thì nấu ăn cũng ngon có phải. Ngần ấy năm qua rồi mà tôi vẫn nhớ hoài những cô gái bán đồ trang sức làm bằng trai ốc ngoài bãi biển, sáng bảnh mắt chưa mở hàng mà khách mang tiền chẵn ra đổi tiền lẻ cổ cũng đổi, rồi có bận mua đồ xong mới nhớ ra quên tiền thì cô hàng bảo chị cứ mang vòng về đi lát ra trả em sau cũng được. Toàn chuyện vô duyên ám quẻ mà giữa phố cổ Hà Nội là bị chửi cho tê tái, không thì cũng đốt vía nghi ngút cho sượng mặt để hết đời chả dám shopping. Cả những bác xe ôm đen đúa chở khách từ hải cảng ra bãi biển rồi kiên nhẫn ngồi bóng râm chờ khách tạo dáng chụp ảnh xong lại đi tiếp. Cả sáng vậy mà “cô trả bao nhiêu thì trả”.
Lâu quá rồi không quay lại Cửa Lò, chả biết người xứ biển đón khách thập phương nhiều thế có thành ra giống tính Hà Nội mất rồi hay không, nhưng cháo nghêu thì hẳn vẫn đậm đà vị biển. Gạo nấu cháo nghêu không để nguyên hạt, cũng không xay nhuyễn ra như cháo sườn, cháo trai mà xay vỡ lăm răm, khi ăn vừa không bứ miệng vừa quyện nhuyễn với vị ngọt ngậy của nghêu. Nghêu Cửa Lò thơm và béo. Chủ hàng xào khéo với một đặc sản khác nữa của Cửa Lò là hành tăm rồi sau mới đổ vào cháo. Thiếu món hành phi thơm nức ấy chẳng ra cháo nghêu được đâu. Nước dùng nghêu cho ra vị ngọt lịm đặc trưng của đồ tanh. Bát cháo nghêu ấm áp ấy có thêm hành tươi, rau thơm thái nhỏ và rắc đẫy ớt bột cay ngậy thì ôi thôi..., tôi biết rõ lý do vì sao mình không thể rời được xứ sở này để đi nơi khác rồi, dù ấy có là Manhattan hay đảo thiên đường Santorini chăng nữa, tất cả chỉ vì ăn thôi mà. Người ta bảo chết vì ăn. Có chết vì ăn hay sống để mà ăn cũng được. Cứ biết là được ăn hết bát cháo nghêu này đã.
Cháo nghêu không nên ăn ban ngày. Khi ấy nắng biển Cửa Lò gay gắt lắm, lại còn ngồi lùa thêm bát cháo nữa thì vã mồ hôi mất ngon. Để đến tối hẵng, sau một chầu tắm biển mệt nhoài mà rỗng cái bụng ra rồi thì hãy gọi một bát cháo. Hoặc cứ chờ tới khuya hẳn, chong đèn mà tá lả, tiến lên cho bõ đi, rồi lọ mọ xuống phố tìm hàng cháo nghêu, lúc ấy ngồi dưới ánh đèn vàng quạch mờ ảo hứng hơi gió biển mát lạnh từ ngoài khơi là bát cháo nghêu sẽ vào lắm. Người bán lành lành chậm chậm, tủm tỉm nhìn khách đang thun thút từng thìa cháo, thi thoảng ngưng lại vì nước mắt giàn giụa ớt cay, rồi ngõ hầu thèm quá không chịu nổi lại nghiến răng chịu cay mà ăn tiếp. Lỡ cho quá tay rồi thì biết phải làm sao, phàm ăn đến nỗi ớt cũng tham. Không hiểu sao cái món cháo chỉ có ăn đêm là hợp. Ăn xong bụng dạ ấm áp ngủ ngon phải biết. Tôi đã ăn cháo sò huyết ở chợ đêm Phú Quốc, cháo cá quả kèm lòng cá xào dưa ở quán ngon nổi tiếng phố Hàng Bông, rồi cả cháo ếch Singapore, cháo Khao Tom Thái Lan, cháo trứng Đài Loan, cháo gà hầm sâm Hàn Quốc nhưng nom ra chả so được với món cháo nghêu trứ danh này.
