Thú chơi kỳ lạ
Trong ký ức của ông Tiến, những ngày đất nước mới giải phóng, ông hay theo cha mẹ đi nhặt sắt vụn, vỏ bom đạn của quân đội Mỹ sót lại ở các khu vực từng xảy ra chiến trận. Rồi một lần ông cùng gia đình tìm sắt vụn khu vực tại sân bay Đà Nẵng, giữa hàng trăm mảnh bom đạn còn sót lại, ông lại tìm được những chiếc zippo bị vứt bỏ nhưng vẫn còn sử dụng được. Và lần lượt, hàng trăm chiếc zippo ẩn sâu trong lớp đất khô cằn tưởng mãi mãi bị lãng quên được ông đào lên và “tút tát” như mới.
Ông hay bảo mọi người chính cái cảm giác vuông vức khi cầm nắm, tiện lợi khi trong quá trình sử dụng của những chiếc Zippo khiến ông mê mẩn, khó rời xa. “Một chiếc bật lửa thông thường, bạn có thể dùng hơi thổi tắt. Nhưng khi cầm trên tay một chiếc zippo thì điều đó rất khó vì nó được thiết kế để tạo ra lửa trong điều kiện khắc nghiệt. Cách để dập tắt ngọn lửa là đóng nắp, ngọn lửa sẽ tắt vì thiếu oxy. Đặc biệt, một chiếc zippo cháy bằng sợi bấc, khi mở nắp sẽ phát ra tiếng “tách” truyền thống. Tiếng “tách” này rất kỳ lạ, chỉ những người sành zippo nghe qua âm thanh đóng mở mới hiểu được giá trị thật của nó” - ông Tiến cho biết.
Theo ông Tiến, người chơi zippo có nhiều “gu” khác nhau. Có người chơi vì sở thích, có người chỉ sử dụng những một vật dụng thông thường nhưng với cá nhân ông, những chiếc zippo luôn có một sức hút thú vị. Sau một thời gian tìm hiểu những ý nghĩa đằng sau những ký tự, hình chạm khắc lên thân chiếc zippo, ông Tiến dần dà chuyển niềm đam mê sang sưu tầm và trao đổi với những người có chung sở thích.
“Trước, tôi phải đi từ tỉnh Bình Định và ra tận Quảng Trị để tìm mua lại của những người bán phế liệu và có khi bỏ cả hàng triệu đồng chỉ để sở hữu một chiếc zippo ưa thích. Để phân biệt giá trị, tuổi đời của zippo, đối với những người sưu tầm như tôi có thể nhận biết qua các giai đoạn sản xuất của nó. Như zippo sản xuất những năm 30 thì phía dưới có 3 hàng chữ, những năm 50 thì ký hiệu dấu chấm bi hay từ năm 82 thì lại ký hiệu chữ la mã… Người chơi căn cứ vào đó có thể lựa chọn một zippo phù hợp với tuổi tác, kỷ niệm của bản thân” – ông Tiến nói rồi giới thiệu cho khách một chiếc zippo sản xuất năm 1955 của một người lính Mỹ từng đến Việt Nam. Sở dĩ, chiếc Zippo này được ông quý và quyết không bán là vì phần thân chiếc zippo này có bút tích được khắc một bài thơ đại loại về tình yêu của những người nước ngoài đối với đất nước Việt Nam xinh đẹp.
 |
Sống bằng niềm đam mê
Những năm trở lại đây, xu hướng của nhiều người dần dà quay trở lại việc sử dụng zippo trong cuộc sống. Nhu cầu sử dụng ngày càng tăng trong khi các loại zippo sản xuất có tuổi đời cao không còn nhiều trên thị trường. Từ thực tế đó, ông Tiến đã tiếp tục tự học hỏi, nâng cao tay nghề để sửa chữa, “phù phép”, lấy lại hình dáng ban đầu của những chiếc zippo hư hỏng hoặc bị oxi hóa do nằm sâu dưới lòng đất. Ban đầu, một vài người thân có nhu cầu sửa chữa hoặc khắc phục những lỗi nhỏ trong quá trình sử dụng zippo mang tới được ông Tiến giúp đỡ. Rồi tiếng lành đồn xa, nhiều người chơi zippo từ khắp nơi có nhu cầu học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm và sửa chữa đều tìm đến tận nhà ông Tiến.
“Nhiều zippo bị vứt lại sau chiến tranh bị méo cong, gỉ sắt… được người chơi sưu tầm hoặc mua lại từ đồng nát đều được tôi trả lại hình thù ban đầu như mới. Công việc tuy không phức tạp nhưng đòi hỏi sự tỉ mỉ, khả năng tinh tế của người thợ” – ông Tiến vừa nói vừa gò lại chiếc zippo được sản xuất năm 1982 bị mất lề đóng chốt và thiếu bánh xe răng cưa xéo.
“Sửa zippo cũng xuất phát từ niềm đam mê chứ nếu tính về tiền bạc thì không thể so sánh được. Một chiếc zippo thông thường nếu bị vứt dưới lòng đất từ 10 năm trở lên thì sẽ có hiện tượng oxi hóa, các linh kiện bên trong như lưỡi gà gù, lề niken, bánh xe răng cưa xéo rất dễ hư hỏng. Để sửa những linh kiện này, người thợ có khi mất gần một ngày trong khi thù lao chẳng đáng là bao” – ông Tiến chia sẻ.
Ngoài công việc sửa chữa, sưu tầm zippo, ông Tiến còn là hội viên Chi hội sưu tầm cổ vật Đà Nẵng thường xuyên tổ chức các phiên chợ đồ cổ để giới sưu tầm từ khắp nơi trên đất nước tìm đến trao đổi. Trong Chi hội này, mỗi hội viên thường có một niềm đam mê rất riêng, tạo dấu ấn của mỗi người như sưu tầm đồ đồng, sưu tầm đồ sành sứ… ”. Hằng tháng, các hội viên tổ chức chợ phiên đồ cổ để trưng bày, giới thiệu những nét độc đáo về văn hóa, lịch sử đến với công chúng. Riêng tôi cũng không quên giới thiệu và chia sẻ kinh nghiệm đối với những người có chung tình yêu với zippo” - ông Tiến tâm sự.
