Ẩn họa từ những núi rác thải xây dựng

Rác thải xây dựng bủa vây ven đô

Theo chân những đoàn xe “hổ vồ” chở rác thải lấy từ các công trình đang thi công trên địa bàn TP.Hà Nội, nhóm PV Báo Lao Động không khỏi ngỡ ngàng khi đích đến của những đoàn xe này không phải là những nơi quy định đổ thải, được thành phố phê duyệt, mà là những dự án bỏ hoang, chậm tiến độ, những vùng bờ xôi ruộng mật tại các huyện ngoại thành như Hoài Đức, Đông Anh, thậm chí cả những bờ sông nơi cung cấp nước tưới tiêu cho đồng ruộng của thành phố Hà Nội.

Khoảng 19h ngày 14.10, bám theo chiếc xe tải BKS: 29H-106.xx đang chở đầy bùn đất được lấy từ công trình xây dựng trên địa bàn phường Yên Hòa (quận Cầu Giấy, Hà Nội), chúng tôi ghi nhận được rất nhiều hình ảnh chướng tai, gai mắt về việc đổ thải trộm của các xe tải. Sau khi ra Đại lộ Thăng Long, chiếc xe tải nhanh chóng di chuyển về hướng Quốc lộ 21A cũ. Đến khu vực ngã 3 đường vào Khu công nghiệp Cầu Nổi - Vân Kênh, chiếc xe bất ngờ rẽ phải, sau đó tiến sâu vào trong và tiếp tục rẽ trái vào khu đất dịch vụ xã An Khánh. Tại đây, chiếc xe bất ngờ “xuống hàng”, toàn bộ bùn thải, đất thải, rác thải xây dựng được đổ trọn ra khu đất này. Theo quan sát của Báo Lao Động, cứ khoảng 30 phút lại có một chiếc xe vào khu đất dịch vụ An Khánh để đổ thải trộm mà không gặp bất kỳ trở ngại nào. Trong khi đó, toàn bộ khu đất dịch vụ do UBND huyện Hoài Đức làm chủ đầu tư thì ngập trong rác thải xây dựng, với cơ man đất, đá, bùn thải, vôi vữa và cả rác thải công nghiệp.

Không chỉ đổ thải trong các bãi đất trống của các dự án, những chiếc xe tải chở rác thải xây dựng còn “tiện đâu đổ đấy”, sẵn chỗ vắng người là đổ. Điển hình nhất là khu vực hai bên đường Đại lộ Thăng Long, rác thải xây dựng cũng được đổ thành đống lớn. Các xe tải thường lợi dụng lúc nửa đêm tuyến đường vắng người, rồi lùi sát vào lề đường và đổ trộm rác thải. Hai bên đường Đại lộ Thăng Long, một trong những tuyến đường đẹp, hiện đại nhất Thủ đô cũng vô tình trở thành bãi đáp rác thải xây dựng.

Không chỉ có vậy, những chiếc xe tải chở theo rác thải xây dựng còn sẵn sàng đổ ở những nơi “ruộng xôi bờ mật” người dân đang canh tác. Dọc theo khu vực đường tỉnh 420 rẽ vào trạm xăng dầu Dị Nậu (huyện Hoài Đức), các xe tải chở vật liệu xây dựng ngang nhiên đổ trộm hai bên đường. Theo những người dân địa phương, cứ nửa đêm về sáng, các chuyến xe “hổ vồ” chở theo rác thải xây dựng lại hoạt động tấp nập, chỉ cần vắng bóng người, các xe này sẵn sàng đổ thải cả xuống ruộng canh tác của người dân. Việc đổ thải trộm diễn ra trong một thời gian dài, tuy nhiên đến nay vẫn chưa xử lý dứt điểm.

Ẩn họa từ những núi rác

Theo tìm hiểu của Báo Lao Động, trước tình trạng chất thải và phế liệu được đổ bừa bãi, gây nhiều hệ lụy nghiêm trọng với môi trường và cuộc sống của người dân, ngày 24.4.2015, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 38 về Quản lý chất thải và phế liệu. Trên cơ sở đó, ngày 16.5.2017, Bộ Xây dựng đã ban hành Thông tư số 8 quy định về quản lý chất thải rắn xây dựng. Trong đó, quy định chất thải xây dựng phải được thu gom, vận chuyển đến điểm tập kết, trạm trung chuyển và cơ sở xử lý được đầu tư xây dựng theo quy hoạch xây dựng được cấp có thẩm quyền phê duyệt hoặc cơ sở tái chế, công trình khác để tái chế, tái sử dụng. Tuy nhiên, văn bản quy phạm pháp luật là vậy, còn trên thực tế, hầu hết các công trình xây dựng trên địa bàn đều thuê các đơn vị vận chuyển, thu gom, sau đó đổ thải trộm ra các khu vực ngoại thành. Do vậy, việc kiểm soát nguồn đổ thải vẫn là vấn đề nhức nhối.

Ngoài ra, việc xử lý rác thải xây dựng hiện nay cũng gặp không ít khó khăn bởi muốn xử lý được thì cần phục kích bắt quả tang. Trong khi đó, việc quản lý, xử phạt đối với vấn nạn đổ trộm rác thải xây dựng thuộc rất nhiều ngành, bao gồm Thanh tra GTVT, Cảnh sát Giao thông, Cảnh sát Môi trường, Thanh tra Xây dựng... Ở đây, khi xe vận chuyển rác thải xây dựng trên đường, nếu vi phạm về che đậy, mui bạt, thành thùng thì Thanh tra GTVT, Cảnh sát Giao thông có thể sẽ xử lý. Còn khi bắt quả tang đối tượng đổ trộm chất thải thì Cảnh sát môi trường, Thanh tra Xây dựng có thể xử lý. Chính vì thế, nếu không có sự phối hợp trực tiếp của các đơn vị thì việc kiểm tra, xử lý đối với các đối tượng đổ trộm rác thải xây dựng là rất khó khăn.

Bên cạnh đó, xử lý vấn nạn đổ trộm chất thải xây dựng không thể thực hiện ở việc bắt các xe đổ trộm rác thải, bởi đó chỉ là hình thức xử lý phần ngọn, còn phần gốc vấn đề là các công trình xây dựng có được kiểm tra kỹ lưỡng về điểm đổ thải hay không và nếu phát hiện công trình đó đổ thải sai quy định sẽ xử lý như thế nào, đó là bài toán cần giải quyết.

Việc những núi rác thải mọc lên ngày càng nhiều thì ai cũng biết, những tác động của nó đối với môi trường và cuộc sống của người dân thì không cần bàn cãi, thế nhưng chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng có thể xử lý dứt điểm hay không thì vẫn còn là dấu hỏi lớn. Đã đến lúc TP.Hà Nội cần nghiêm túc ra quân xử lý vấn nạn này, chỉ có vậy mới góp phần bảo vệ môi trường một cách bền vững.