Hôm nay 21.6, cũng đúng vào ngày Hạ chí, người dân Việt Nam có cơ hội quan sát hiện tượng nhật thực một phần kỳ thú với tỉ lệ che phủ từ 27 đến 79% (tùy địa điểm). Toàn bộ quá trình nhật thực một phần sẽ kéo dài hơn 3 tiếng đồng hồ.
Hội Thiên văn nghiệp dư Hà Nội (HAS) dẫn lời khuyến cáo của Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Hoa kỳ (NASA) không được phép nhìn mắt trần vào mặt trời hoặc sử dụng các loại kính râm, kính chống nắng thông thường. Kính râm có thể giảm lượng ánh sáng nhìn thấy, nhưng không thể cản được tia cực tím cường độ cao.
Nguy hiểm hơn, tuyệt đối không được nhìn mặt trời qua các thiết bị quan sát như ống nhòm hoặc kính thiên văn nếu chưa gắn kính lọc phù hợp, vì ánh sáng mặt trời hội tụ có thể đốt cháy võng mạc chỉ trong tích tắc.
Để quan sát nhật thực an toàn, Ông Đặng Vũ Tuấn Sơn - Chủ tịch Hội Thiên văn học Trẻ Việt Nam (VACA) khuyến cáo nếu nhìn nhật thực phải có kính bảo vệ chuyên dụng (kính lọc sáng dành cho mắt, lớp lọc chuyên dụng dành cho kính thiên văn nếu quan sát bằng kính thiên văn).
Theo ông Tuấn Sơn, cách quan sát gián tiếp có thể coi là cách duy nhất đạt độ an toàn tuyệt đối. Cách này cần chế tạo một dụng cụ đơn giản là một chiếc hộp bằng bìa có chiều dài khoảng 50 - 70cm. Cắt bỏ nắp hộp để lộ ra một cửa có thể nhìn vào bên trong, thậm chí thò đầu vào, tại mặt trong của một trong hai đáy dán một miếng giấy trắng lên đó. Tại đáy kia hãy cắt một lỗ với đường kính khoảng 3 - 5cm.
Sau đó, lấy một lá nhôm mỏng đục thủng một lỗ nhỏ ở giữa và dán lá nhôm đó đè lên lỗ thủng bạn vừa cắt. Hướng cho lỗ thủng trên chiếc hộp này về phía mặt trời sao cho cạnh của nó hướng tương đối chính xác theo hướng bạn nhìn thấy mặt trời, khi đó nhìn vào trong hộp bạn sẽ thấy hình ảnh của mặt trời in lên trên tờ giấy trắng ở đáy kia chiếc hộp. Khi có nhật thực bạn cũng sẽ thấy hình ảnh của nó trên "màn chiếu" đó .
Chuyên nghiệp hơn, bạn có thể tìm mua kính mắt nhật thực –một thiết bị quan sát gọn nhẹ, trông khá giống kính râm nhưng đủ khả năng chặn bức xạ nguy hại từ mặt trời. Đối với ống nhòm hoặc kính thiên văn, bạn cần gắn thiết bị lọc ánh sáng chuyên dụng gọi là tấm lọc mặt trời.
Nhưng ngay cả việc quan sát mặt trời qua kính thiên văn vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro, đòi hỏi bạn cần cẩn thận trong suốt quá trình quan sát.
Lịch trình quan sát nhật thực 21.6
Tại Hà Nội, nhật thực một phần bắt đầu vào 13h16, đạt cực đại lúc 14h55 với tỷ lệ che phủ tới 71%, kết thúc vào 16h18.
Tại Đà Nẵng, nhật thực một phần bắt đầu lúc 13h30, đạt cực đại lúc 15h04 với tỷ lệ che phủ 56%.
Tại TPHCM bắt đầu từ 13h37, đạt cực đại lúc 15h05 với tỷ lệ che phủ chỉ đạt 36%, kết thúc vào 16h18.
