Phải kê ra những con số vĩ mô: CPI tháng 5 phá kỷ lục 5 năm. Và CPI tháng 6: tăng 0,61% (tính chung, CPI bình quân đã tăng 3,29% so với cùng kỳ năm ngoái) cao nhất từ năm 2012, kỷ lục 6 năm.
Câu hỏi tại sao quá dễ để trả lời, bởi trong nhóm dịch vụ hàng hóa tính CPI, trừ bưu chính viễn thông như bao năm qua, thì “cái gì cũng tăng”.
Lo ngại nhất là 4 nhóm hàng hóa “cơ bản của cơ bản”: Thực phẩm, xăng dầu, dịch vụ y tế và giáo dục đã tăng cao.
Trong một hội thảo về giá cả hôm qua, Tổng thư ký Hội tiêu chuẩn và bảo vệ người tiêu dùng VN Nguyễn Mạnh Hùng đã phải kêu rằng đừng áp thuế môi trường kịch trần với xăng dầu nữa!
Nghĩ thấy đúng. Giá xăng, trong CPI tháng 6 đã đẩy nhóm hàng hóa giao thông tăng 104%. Còn trong 6 tháng, với 12 đợt “điều chỉnh”, giá bán lẻ tối đa các mặt hàng xăng dầu đã tăng từ 7,5- 17,9%.
Chỉ số tăng này “hạch toán” vào đâu nếu không phải là hàng hóa dịch vụ, và đối tượng chịu thiệt cuối cùng vẫn là người dân và cả nền kinh tế.Lương thực thực phẩm là thứ người ta không thể đừng, không thể dừng được. Và cơn sốt bất thường của thịt heo, trong hoàn cảnh heo/lợn không hề thiếu đang đánh mạnh vào túi tiền người dân, đang vượt ra ngoài dự báo về giá cả, nhất là trong bối cảnh năm 2017 liên tục phải ghi nhận những “chiến dịch giải cứu”.
Xăng dầu cũng thế. Đã đành là thị trường, điều hành theo nguyên tắc của thị trường, nhưng mới chỉ 6 tháng thì có loại hàng chỉ số tăng đã lên tới gần 18% thì rõ ràng cần phải xem lại những tính đếm, nếu không muốn phá vỡ mục tiêu giữ lạm phát ở mức 4%.
Giá dịch vụ y tế vừa được “điều chỉnh”. Sẽ còn một đợt tăng giá nhóm hàng hóa giáo dục trước khai giảng đầu tháng 9. Trong khi nhóm khéo giảm, vẫn chỉ là bưu chính viễn thông. Không khó để nhìn thấy giá cả ngày mai. Và cũng không khó để tính toán tiền túi dù về danh nghĩa vừa được tăng.
Chính phủ đã nhìn thấy điều đó và trong hội nghị toàn quốc hôm 2.7 vừa qua, để đảm bảo mục tiêu lạm phát tăng dưới 4%, Thủ tướng đã chỉ đạo các bộ, ngành không tăng giá điện trong năm nay, còn giá dịch vụ y tế, giáo dục thì “đủ điều kiện mới tăng”.
Đã không còn nhiều lựa chọn nữa và vì thế, thuế bảo vệ mô trường trong xăng cũng phải được nhìn nhận trong sự cân nhắc, cả trong ảnh hưởng tới đồng tiền trong túi người dân, cả trong sức ép lạm phát đối với nền kinh tế.
