Có thể kể ra những thứ thông dụng như nước nhân trần, nước la hán, nước rau má, nước cỏ ngọt, nước râu ngô, nước cúc hoa, nước hoa hòe, nước quả dứa dại, nước đậu đen sao cháy, nước khổ qua, nước bí đao...
Người ta có thể dùng một vị hoặc có thể kết hợp một vài vị sau để tạo nên những thứ nước giải khát thơm ngon, dễ uống, làm tăng hiệu quả thanh nhiệt, giải độc, mát gan như: hoa hòe với cúc hoa, đậu đen với mạch môn, nụ vối với la hán, râu ngô với quả dứa dại....
Theo dược học cổ truyền, tất cả các loại nước giải khát này đều có công dụng thanh nhiệt giải độc, thường được dùng để phòng ngừa, giải trừ tình trạng “tích nhiệt” trong cơ thể.
Theo nghiên cứu hiện đại, các cây lá trên đều có tác dụng giải nhiệt, kháng khuẩn, tiêu viêm ở các mức độ khác nhau. Ngoài ra, tùy từng loại còn có các tác dụng riêng biệt như nước hoa cúc làm hạ huyết áp, nước hoa hòe làm bền vững thành mạch máu, nước râu ngô và dứa dại lợi tiểu và làm tan sỏi đường tiết niệu,... Tuy nhiên, cũng cần phải chú ý một số vấn đề sau đây:
Trước hết, liều lượng cần vừa phải, tránh lạm dụng quá mức, đặc biệt đối với trẻ em, người già.... Nếu có dùng cam thảo để tạo nên vị ngọt, dễ uống, điều hòa thì tuyệt đối không dùng quá nhiều, thông thường mỗi ấm trà chỉ cho vài ba lát là dược.
Ngoài ra, sau bữa ăn có nhiều đồ sống lạnh thì nên giảm lượng các loại nước uống này để tránh gây rối loạn tiêu hóa. Cũng không nên uống các loại nước này quá nhiều vào buổi tối.
Khi chọn mua các cây lá này ở dạng khô thì phải tránh thứ bị ẩm mốc và đã để quá lâu, không còn hoạt chất có lợi. Tốt nhất là nên mua đồ tươi về nấu nước uống hoặc phơi sấy khô, bảo quản cẩn thận để dùng dần.
