19 kính thiên văn mạnh nhất hợp lực chưa từng có quan sát hố đen nổi tiếng

Song Minh |

19 kính thiên văn mạnh nhất thế giới trên mặt đất và trong không gian hợp lực để quan sát hố đen nổi tiếng. Đây là chiến dịch quan sát đồng thời lớn nhất từng được thực hiện trên một hố đen siêu lớn.

Vào tháng 4.2019, các nhà khoa học đã công bố hình ảnh đầu tiên về một hố đen trong thiên hà M87 mà Kính thiên văn Chân trời Sự kiện (EHT) chụp được. Hố đen siêu lớn này nặng gấp 6,5 tỉ lần khối lượng của Mặt trời và nằm ở trung tâm của M87, cách Trái đất khoảng 55 triệu năm ánh sáng.

Hố đen siêu lớn đang cung cấp năng lượng cho các luồng hạt di chuyển với tốc độ gần như tốc độ ánh sáng. Các luồng này tạo ra ánh sáng bao trùm toàn bộ quang phổ điện từ, từ sóng vô tuyến, ánh sáng nhìn thấy đến tia gamma.

Để có được cái nhìn sâu sắc về các đặc tính của hố đen và giúp giải thích hình ảnh EHT, các nhà khoa học đã phối hợp các quan sát với 19 kính thiên văn mạnh nhất thế giới trên mặt đất và trong không gian, thu thập ánh sáng từ khắp quang phổ. Đây là chiến dịch quan sát đồng thời lớn nhất từng được thực hiện trên một hố đen siêu lớn.

Các kính thiên văn của NASA tham gia vào chiến dịch quan sát này gồm Đài quan sát tia X Chandra, Kính viễn vọng không gian Hubble, Đài quan sát Neil Gehrels Swift, Mảng kính viễn vọng quang phổ hạt nhân (NuSTAR) và Kính viễn vọng không gian tia Gamma Fermi.

Bắt đầu với hình ảnh M87 mang tính biểu tượng hiện nay của EHT, một video mới đưa người xem vào hành trình thông qua dữ liệu từ mỗi kính thiên văn. Video hiển thị dữ liệu về nhiều yếu tố, cả bước sóng ánh sáng và kích thước vật lý. Video bắt đầu với hình ảnh EHT của hố đen M87 được phát hành vào tháng 4.2019 (dữ liệu được thu thập vào tháng 4.2017). Sau đó, nó di chuyển qua các hình ảnh từ các mảng kính viễn vọng vô tuyến khác ở khắp nơi trên thế giới.

Loạt kính thiên văn hợp nhất quan sát hố đen siêu lớn. Video: NASA

Tiếp theo, chế độ xem thay đổi thành kính thiên văn phát hiện ánh sáng nhìn thấy (Hubble và Swift), tia cực tím (Swift) và tia X (Chandra và NuSTAR). Màn hình tách ra để hiển thị cách những hình ảnh này, bao phủ cùng một khoảng trời trong cùng một thời điểm, so sánh với nhau. Video kết thúc bằng cách hiển thị những gì kính thiên văn tia gamma trên mặt đất, và Fermi trong không gian, phát hiện được từ hố đen này.

Trong suốt video, chi tiết nhỏ nhất mà mảng hoặc kính thiên văn có thể nhìn thấy sẽ tăng kích thước lên một lượng lớn. Ví dụ, các chi tiết nhỏ nhất mà EHT, Chandra và Fermi có thể nhìn thấy lần lượt là 0,0067, 130 và 330.000 năm ánh sáng. Chỉ EHT mới có thể phát hiện ra bóng của hố đen và ở một thái cực khác, Fermi không thể xác định liệu phát xạ tia gamma mà nó phát hiện có phải đến từ các vùng gần hố đen hay không.

Dữ liệu được thu thập bởi một nhóm gồm 760 nhà khoa học và kỹ sư của gần 200 tổ chức, 32 quốc gia hoặc khu vực, sử dụng các đài quan sát do các cơ quan và tổ chức trên toàn cầu tài trợ. Các đợt quan sát tập trung từ cuối tháng 3 đến giữa tháng 4.2017.

Song Minh
TIN LIÊN QUAN

Sứ mệnh vũ trụ tiếp theo đưa thiên văn học bước vào kỷ nguyên mới

Ngọc Vân |

Tàu vũ trụ thiên văn thương mại đầu tiên Twinkle chuẩn bị phóng vào năm 2024 sẽ đưa ngành thiên văn học bước vào kỷ nguyên mới.

Hiện tượng thiên văn kỳ thú: Cách xem nhật thực "vòng lửa" tuần tới

Khánh Minh |

Trong lần nhật thực đầu tiên trong năm, Mặt trăng sẽ gần như chắn hoàn toàn Mặt trời, chỉ để lại một vòng tròn rực lửa của ngôi sao Trái đất có thể nhìn thấy vào sáng 10.6.

Siêu kính thiên văn Trung Quốc phát hiện hàng trăm thiên thể kỳ thú

Song Minh |

Siêu kính thiên văn Trung Quốc phát hiện hơn 200 sao xung - thiên thể kỳ thú thu hút người yêu thích thiên văn và các nhà khoa học tìm tòi khám phá.

Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình nhận thêm nhiệm vụ

PHẠM ĐÔNG |

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình được phân công là Tổ trưởng Tổ công tác cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng Chính phủ.

Phân bổ tiền hỗ trợ 26 địa phương bị ảnh hưởng bão lũ

PHẠM ĐÔNG - MINH KHÔI |

Ban Vận động Cứu trợ Trung ương sẽ tổ chức các đoàn giám sát việc phân bổ nguồn lực tại các địa phương nhận hỗ trợ do bị bão lũ.

Khách Hàn Quốc đổ xô du lịch Việt Nam dịp Trung Thu

Đan Thanh |

Kỳ nghỉ Tết Trung thu năm nay, khách Hàn Quốc du lịch nội địa và quốc tế tăng mạnh, đặc biệt tới Thái Lan, Việt Nam.

Còn vướng mắc thi hành 3 luật mới về thị trường bất động sản

Thạch Lam |

Mặc dù hàng loạt nghị định, thông tư hướng dẫn được ban hành nhưng việc thi hành 3 luật về thị trường bất động sản vẫn còn những khó khăn nhất định.

2 công ty gạch ở Đồng Nai nợ lương khoảng 200 công nhân

HÀ ANH CHIẾN |

Đồng Nai - Khoảng 200 công nhân Công ty TNHH Sản xuất gạch men King Minh và Công ty TNHH Gạch Granite Đồng Nai bị nợ lương và bảo hiểm xã hội nhiều tháng.