Theo Space.com, bức ảnh mới - được chụp bằng máy ảnh âm thanh nổi độ phân giải cao (HRSC) của tàu thám hiểm sao Hỏa Mars Express - tập trung vào sườn của một cao nguyên núi lửa rộng lớn có tên là Thaumasia Planum. Các vết nứt sâu trên bề mặt và các thung lũng do nước chảy xuống sườn của khu vực núi lửa này, cung cấp manh mối về quá khứ xa xưa của sao Hỏa.
Các đặc điểm bề mặt ở khu vực này rất đa dạng, với các đỉnh cao nhất cao tới 4.500 mét so với các khu vực thấp nhất của cao nguyên. Được hình thành gần 4 tỉ năm trước, những đỉnh và thung lũng nói trên trải qua rất ít thay đổi, đó là lý do tại sao chúng mang lại cái nhìn sâu sắc về sao Hỏa thời cổ xưa.
Vùng Thaumasia Planum được cho là đã hình thành vào những ngày đầu tiên của sao Hỏa và phần lớn được tạo thành từ những dòng dung nham khổng lồ bao phủ bề mặt trong tro và bụi núi lửa trước khi hoạt động kiến tạo và nước chảy tạo nên những đặc điểm hấp dẫn mà chúng ta thấy ngày nay - theo một tuyên bố từ Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA).
"Thời gian này là một thời kỳ hỗn loạn, nhiều đặc điểm nổi bật của sao Hỏa mới bắt đầu hình thành" - các quan chức ESA cho biết trong tuyên bố.
Núi lửa Tharsis - một trong số những núi lửa lớn nhất trong hệ mặt trời - nằm gần Thaumasia Planum; tải trọng và sức căng của những ngọn núi lửa này đang hình thành có thể đã khiến khu vực bắt đầu rạn nứt, trước khi những ngọn núi lửa tràn ngập dung nham trong khu vực".
Vào thời điểm đó, hành tinh đỏ có thể đã trải qua quá trình kiến tạo tích cực, khiến mặt đất dịch chuyển và di chuyển. Đổi lại, khi dung nham chảy trên bề mặt và sau đó nguội đi rồi đông lại, mặt đất không ổn định đã tạo ra các "rãnh nhăn" khi lớp vỏ của hành tinh bị nén và kéo căng.
Một trong những rãnh đáng kể nhất được nhìn thấy ở phía dưới bên phải của trung tâm bức ảnh, theo tuyên bố của ESA.
Hoạt động kiến tạo tích cực cũng sẽ gây ra những ứng suất đáng kể trong lớp vỏ của sao Hỏa, dẫn đến những vết nứt sâu trên bề mặt mà chúng ta thấy ngày nay. Được gọi là Nectaris Fossae, những vết nứt này trải dài ở chính giữa bức ảnh và được cho là đã hình thành hệ thống hẻm núi Valles Marineris - lớn nhất trong hệ mặt trời - nằm ở phía bắc của Thaumasia Planum.
Ngoài các hoạt động kiến tạo từng diễn ra, nước cũng được cho là đã chảy qua bề mặt sao Hỏa khoảng 3,8 tỉ năm trước, chảy qua đá và tạo thành các kênh sâu mà ngày nay chúng ta gọi là Protva Valles. Các kênh này bao gồm từ rộng và nông cho đến các thung lũng bị xói mòn sâu, giống như mảng dày đặc ở dưới cùng bên phải của bức ảnh.
Tuy nhiên, "nguồn gốc của những dòng nước này vẫn chưa rõ ràng; chúng dường như nổi lên ở các độ cao khác nhau, ngụ ý rằng nước có thể đã thấm qua các lớp dưới bề mặt của sao Hỏa" - các quan chức của ESA cho hay.
